ስራሕ

ትምህርቲ

ኮማዊ

ስራሕ

ብኸመይ ስራሕ ትረክብ

ኣብ ኖርወይ ኣብ ዓውዲ ስራሕ ምስታፍ፡ ጽቡቕ ጽንባረ (ውህደት) ንኽትገብር ዘኽእል ምናልባት እቲ ኣዝዩ ዝለዓለ ኣገዳሲ ረቛሒ ኢዩ። ስራሕ ምህላው፡ ስርዓተ-መርበብን ማሕበራዊ መድረኽን ስለዝኸፍተልካ፡ ኣብ ሕብረተሰብ ዝያዳ ንኽትሳተፍ የኽእለካ። ብዛዕባ ኖርዌጅያዊ ሕብረተ-ሰብን፡ ብዛዕባ ርኽክብን ኣብ ቦታ ስራሕ ዘሎ ባህልን ፍልጠትካ ክብ የብሎ። ብተወሳኺ ስራሕ ምህላው፡ ንሰባት ነብሶም ከመሓይሹን ዝያዳ ናጻ (ነብሶም ዝኸኣሉ) ንክኾኑን የኽእሎም። ምናልባት’ውን ንዝበዝሑ ሰባት ኣውራ ኣገዳሲ ዝኸውን፡ ስራሕ ምስ ዝህልዎም ደሞዝ ይኽፈሉ’ሞ ብፋይናንስ (ገንዘብ) ነብሶም ይኽእሉ።

ኣብ ሓደ መቐበሊ ወይ መዕቆቢ ስደተኛታትን ትነብር እንተለኻ፡ ክትሰርሕ ኣይትኽእልን ትኸውን። ንሓተትቲ ዕቚባ ዝምልከቱ ፍሉያት መምርሕታት ኣለዉ። ምስ ኣብ ኖርወይ መንበሪ ፍቓድ ወይ ዜግነት ዝረኸበ ሰብ፡ ማዕረ መሰል የብልካን። ግናኸ ንዘቕረብካዮ መመልከቲ ዕቚባ መልሲ እናተጸበኻ ከለኻ፡ ንኽትሰርሕ መሰል ክትረክብ ትኽእል፡ ወይ ንግዜኻን ሞያዊ ክእለትካን ኣብ ምምሕያሽ፡ ስርዓተ-መርበብካ ኣብ ምስፋሕን፡ ቋንቋ ኣብ ምምሃርን ከተሕልፎ ትደሊ ትኸውን፡ ብዛዕባ እዚ ጉዳይ ምስ ሰራሕተኛ መዓስከር ተዛረብ ።

ኣብዚ ግዜ’ዚ ንስራሕ ኣብ ኖርወይ ዝምልከት ሓበሬታን፡ መላገቢታት (ሊንክ) ናይተን ዝያዳ ዝርዝራት ዘለወን ካልኦት መርበባት ኢንተርነት (ዌብሳይት) ክትረክብ ኢኻ። ኣብዚ ክትዝክሮ ዘለካ ግን፡ እዘን መርበባት ኢንተርነት ብቛንቋታት ኖርወይ ወይ እንግሊዝ እየን ተጻሒፈን ዘለዋ። ስለዚ፡ ንስኻ ነዘን ቋንቋታት ዘይትመልከን እንተደኣ ኮይንካ፡ ብኽብረትካ ምስ ኣገልግሎት ምኽሪ ዝህቡ ኣባላትና ተራኸቢካ፡ ብመበቆላዊ (ናይ ዓድኻ) ቋንቋ ምስኦም ተዘራረብ።

ኣብዚ ስራሕ ኣብ ኖርወይ ብኸመይ ይካየድ፡ ብ5 ደረጃታት ተጸሚቑ ቀሪቡ ኣሎ። ምናልባት ንዓኻ ኩሉ’ቲ ትሕዝቶ ኣይምልከተካን ይኸውን። ንሕና ግን መታን ንስኻ ንኩነታትካ ዝምልከት ሓበሬታ ብርግጽ ክትረክብ፡ ነቲ ሓበሬታ ክንሰርዖ ፈቲንና ኣለና።

ኣብዚ በቲ ገንዘብ ዝኽፈሎ ስራሕ ክትረክብ ዘኽእለካ መንበሪ ፍቓድ ጀሚርና ኣለና። ብድሕሪኡ ነቲ ኣቐዲምካ ዝተመሃርካዮ ትምህርቲ ኣብ ኖርወይ ብኸመይ ቅቡል ይኸውን ዘብርህ ኣገባብ ክንገልጸልካ ኢና። እዚ ኣብ መጻኢ ኣበየናይ ስራሕ ንኽትምደብ ከምእትበቅዕ ስለ ዝውስን፡ ኣገዳሲ ኢዩ። ኣብ መወዳእታ፡ ነቲ እትብህጎ ስራሕ ንምርካብ ዘድልየካ ናይ ቋንቋን ክእለትን ረቛሒታት፡ ከምኡ’ውን ማሕበራዊ ስርዓተ-መርበብ ብኸመይ ትሃንጽን፡ ኣበይ ቦታ ስራሕ ትረክብን፡ ብኸመይ ጽቡቕ መመልከቲ ትጽሕፍን፡ ከምኡ’ውን ኣብ ግዜ ምክያድ ናይ ስራሕ ቃለ-መሕተት ብኸመይ ትምዕብል ወይ ትመሓየሽ ዝሕብር ኣገዳሲ ሓበሬታ ከነቕርበልካ ኢና።

ስለምንታይ ኣብ ኖርወይ ዘለዉ ሓደስቲ (ኣጋይሽ) ሰባት፡ ስራሕ ንምርካብ ይሽገሩ ንዝብል ሕቶ፡ ቀንዲ ኣገዳስቲ ምኽንያታት፡ ግድላት ቋንቋን ብዛዕባ ኖርወይ ትሑት ኣፍልጦ ምህላውን ኢዮም። ስለዚ ናብ ኖርወይ ምስ መጻእካ፡ ብዝተኻእለካ መጠን ተቓላጢፍካ ትምህርቲ ቋንቋ ክትጅምር ኣገዳሲ ኢዩ። ሓድሽ ቋንቋ ምምሃር ፍጹም ናይ ግዜ ምብኻን (ክሳራ) ኣይኮነን።

ቋንቋ ኖርወይ ብዝቐልጠፈ ንኽትመሃር ክትጥቀመሎም እትኽእል ሓያሎ መደባትን ወለንታዊ ኣቕርቦታትን (ዕድላት) ኣለዉ። ካብ ክፍሊ ኢሚግረሽን -ክ/ኢ (UDI) ንኽትነብር ሓንሳብ ፍቓድ ምስተወሃብካ፡ ን2 ዓመታት ኣድላዪ ዝኾነ ናጻ ቋንቋዊ ስልጠና ክትረኽበሉ እትኽእል ናይ ሌላ መደብ በብደረጅኡ ክወሃበካ ኢዩ። ዝበዝሑ ካልኦት መደባት መብዛሕትኡ ግዜ ወጻኢታት ገንዘብ የድልዮም። ኣብዚ ገለ ካብቶም ዝርዝር መደባት ኣቕርቦታት እነሀዉ፡

እንተኾነ ግን፡ ብዙሓት ኣብቲ ማእከል ዕቚባ ከለኻ ክትጥቀመሎም እትእኽል፡ ናጻ (ገንዘብ ዘይክፈለሎም) ናይ ባዕለ-ምምሃር መደባት ኣለዉ። ንኣብነት፡ ኣብ ናይ ከባቢኻ ቤት-ንባብን ኣብ ኢንተርነትን፡ ናጻ ናይ ቋንቋ ኖርወይ ትምህርታዊ ዕዮታት-ስራሕ (ልምምድ) ክትረክብ ትኽእል ኢኻ። ኣብቲ ትነብረሉ ዘለኻ መዕቆቢ ማእከል፡ ዝተፈላለዩ መደባት ትምህርቲ ቋንቋ ይቐርቡ ኢዮም። ብተወሳኺ ድማ ብናይ ወለንተኛታት ውድባት ዝካየዱ ንጥፈታት ኣለዉ። እዋናዊ ዝኾነ ዝርዝር ናይቶም ንስኻ ክትጥቀመሎም እትኽእል ዕድላት (ወፈያ) ንምርካብ ናብቲ ማእከል መቐበል ኣጋይሽ (ቤት-ጽሕፈት) ኬድካ ሕተት። ከምኡ’ውን ምስቶም ካልኦት ነበርትን ሰራሕተኛታትን እቲ ማእከል፡ ኣብ ኣውቶቡሳትን ድኳናትን ምስ ዘጋጥሙኻ ሰባትን ክትዛረብ ከለኻ፡ ደፊርካ ብቋንቋ ኖርወይ ክትዛረብ ኣገዳሲ ኢዩ። እዚ፡ ፍልጠትካን ንኽትውስኽን ንኽትተባባዕን ዝሕግዘካ ኣገዳሲ ኣስተምህሮ ኢዩ። ቋንቋ ዜዘናግዕ (ደስ ዘብል) ኢዩ!

ደረጃታት ቋንቋ ኣብ 6 ጉጅለታት፡ ካብ ሀ ክሳብ ላዕለዋይ ሐ (A-C) ይምቀሉ። ኣብዚ ሓጺር ጽሟቕ ናይቶም ኣብ ናይ ኖርወይ ብቕዓት እትረኽቦም ደረጃታት እነሆ። Kompetanse Norge:

A1 (ሀ-1)፡ ልሙዳት መዓልታዊ መግለጺታትን ኣዝዮም ቀለልቲ ምሉእ-ሓሳባትን ንምርዳእን ንኽትጥቀምን ዝሕግዝ፡
A2 (ሀ-2)፡ ኣብ ልሙድ ኣከባቢ ብቐሊል ዝርርብ ብዛዕባ ግብራዊ ዕማማትን ኣሰራርሓን ንኽትሳተፍ ዘኽእል።
B1 (ለ-1)፡ ኣብዚ ምስ ስራሕ፡ ቤት-ትምህርትን ምዝንጋዕን ተኣሳሲሮም ንዘጋጥሙ ቀንዲ ነጥብታት ጽሑፍን ዘረባን ክትርዳእ ክትዛረብን ትኽእል።
B2 (ለ-2)፡ ኣብዚ ኣብቲ እትመሃረሉ ዘለኻ ዓውዲ ትምህርቲ ንዘጋጥም ቀንዲ ትሕዝቶ ናይ ሕልኽላኽ ወይ ኣካዳሚያዊ ጽሑፋትን ዘተን ክትርዳእ ትኽእል።
C1 (ሐ-1)፡ እዚ ዝያዳ ንሕልኽላኽ ዕማም ትምህርትን ስራሕን ዘድሊ ክብ ዝበለ (ዝሰጎመ) ደረጃ ብቕዓት የትሕዝ።

ኣብ ናይ ስራሕ ህይወትካ፡ ኣብ ዓይነት ዕዮኻን መዝነት ስራሕካን ተመርኲሶም፡ ጠለባት ዝተፈላለዩ ደረጃታት ቋንቋ የድልዩኻ ይኾኑ። ኣብዚ ብዛዕባ’ቶም ኣብ ዕዳጋ ሽቕለት ዝጥለቡ ደረጃታት ቋንቋ፡ መረዳእታ ክህበካ ዝኽእል ንኡስ ምኽሪ እነሆ።
ደረጃ A-2 (ሀ-2) ዝጠልቡ ዕዮታት፡ ኣብ ቤት-ጽሕፈት ምምሕዳር ከተማ (ንኡስ ዞባ) ኦስሎ፡ ናይ ጽሬት ስራሕ፡ (ወግዓዊ ጠለባት ምምሕዳር ከተማ ኦስሎ)፡
ደረጃ B-2 (ለ-2) ዝጠልቡ ዕዮታት፡ ከም ሰራሕተኛ ክንክን ጥዕና፡ ኣብ መእለያ ሕሙማት (ቤት-ኽንክን) ተሓሓጋዚ ኣላይ-ሕሙም (ነርስ)፡ ኣላይ-ሕሙም፡ መራሕ-መኪና (ናይ ታክሲን ኣውቶቡስን)፡ ዝኣመሰሉ፡ ኣብ ምምሕዳር ከተማ ኦስሎ ዝሕተቱ ወግዓዊ ጠለባት ኢዮም።
ደረጃ B-2/C (ለ-2/ሐ) ዝጠልቡ፡ ዕዮታት፡ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ዘለዎም ሞያውያን ክንክን ጥዕና፡ ሓኪም (ዶክተር)፡ ኣላይ-ሕሙም (ነርስ)፡ መሕረሲ/ት (ሚድዋይፍ)፡ ወዘተ.. ። እዚ ኣብ ኖርወይ ወግዓዊ ጠለብ ኣይኮነን፡ ግን እቲ ኩነታት ስራሕ ዝቖጽር ዘሎ ኣካል ዝውስኖ ኢዩ። ኣብ ከተማ ኦስሎ ግን፡ ኩሎም ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ዘለዎም ሞያውያን ክንክን ጥዕና፡ C-1 (ሐ-1) ዝሓለፉ ክኾኑ ናይ ግድን ኢዩ።

ኣብ ኖርወይ ንምስራሕ ኣብ እትገብሮ ጉዕዞ ብዝተኻእለካ ብዝቐልጠፈ መጠን ብዛዕባ ክልተ ኣገደስቲ ክፍልታት ውጥን ወይ ፕሮጀክት ውህደትካ (ጽንባሬኻ) ክትሓስብ ክትጅምር ኣለካ። ንሳቶም፡ ምህናጽ ስርዓተ-መርበብን ምብራኽ ብቕዓትካን (ክእለትን) ኢዮም። ክልቲኦም ብማዕረ፡ ነቲ እትብህጎ ስራሕ ኣብ ምርካብ ዝሕግዙ ኣገደስቲ ክኾኑ ይኽእሉ ኢዮም። ምህናጽ ስርዓተ-መርበብ ክንብል ከለና፡ ኣብ ኖርወይ ናይ ዘለዉ እትፈልጦም ሰባት ዓንኬል ምስፋሕ፡ ከም ኣዕሩኽን ብሞያዊ መገድን ማለትና ኢና። ብቕዓት ክንብል ከለና ድማ፡ መምዘኒታትካ፡ ወይ ኣብቲ ስራሕ እትገብሮ ኣበርክቶ ማለት ኢዩ። ብዙሕ ግዜ ክእለታትካ ከተመሓይሽ ኣለካ። እዚ ማለት፡ ንኣብነት ብመገዲ ምውሳድ ስልጠና፡ ትምህርቲ፡ ተመኩሮ ስራሕን ኣቢልካ ዘለካ ብቕዓት (መምዘኒታት) ከተሐይሎ ወይ ሓድሽ ክትውስኽ ይግበኣካ።

ዘድልዩኻ ነገራት ንምንጻር፡ ነዞም ዝስዕቡ ሕቶታት ክትምልስ ፈትን፡

እንታይ ኢየ ከፍሪ (ክዕወት) ዝደሊ?
ሸቶኻ እንታይ ኢዩ? ሸቶኻ ስራሕ ንምርካብ እንተኾይኑ፡ ነቲ እትደልዮ ዘለኻ ስራሕ ከተነጽሮ የድልየካ ይኸውን። ኣብ ኖርወይ፡ ኣብቲ ንስኻ እትግደሰሉ ዘለኻ ዓውዲ ኢንዱስትሪ (ዕዮ) ብዛዕባ ዘሎ ዕዳጋ ሽቕለት፡ ናይ ብቕዓት መምዘኒታት ወይ ጠለባት፡ ነዚ ዘገድሱኻ ሰባት ኣበይ ትረኽቦም ወይ ትላለዮም፡ ወይ ተመኩሮ ስራሕ ኣበይ ትረክብ፡ ንዝብል ሓፈሻዊ መግለጺ ርኸብ። ነዚ ንምግባር ባዕልኻ ኣብ ኢንተርነት መጽናዕቲ ከተካይድ ትኽእል ኢኻ፡ ወይ ከኣ ሓበሬታ ካብቲ ስርዓተ-መርበብካ ክትረክብ ትኽእል ኢኻ። ኣብዚ ዝስዕብ utdanning.no መርበብ ኢንተርነት ንትምህርትን ሓያሎ ዕዮታትን ዝምልከት ሓበሬታ ክትረክብ ትኽእል ኢኻ፡

ኣነ ንመን እፈልጥ?
ኣብቶም እትግምቶም ዘለኻ ዓይነታት ስራሕ ሸቶኻ ምስ ኣቐመጥካ፡ ነቲ ስራሕ ንምርካብ ኣብ እትገብሮ ጉዕዞ፡ ብዛዕባ ኣብ ኖርወይ ነዚ ሓበሬታ ዝህበካ፡ ምሳኻ ተመኩሮኡ ዝለዋወጥ ወይ ብኻልእ ዝድግፈካ፡ መን ሰብ ትፈልጥ ምሕሳብ ልቦና ኢዩ። ኣብ ኖርወይ ጋሻ (ሓድሽ ዝመጻእካ) ከም ምዃንካ መጠን፡ መብዛሕትኡ ግዜ ዝህልወካ ስርዓተ-መርበብ ኣዝዩ ንኡስ ኢዩ። ብፍላይ ኣብ ማእከል ዕቚባ (ስደተኛታት) ኣብ ትነብረሉ ዘለኻሉ ግዜ። ካብቲ ትነብረሉ ዘለኻ ማእከል ወጻኢ፡ ስርዓተ-መርበብካ ናይ ምስፋሕ ሓላፍነት፡ ብቐንዱ ንዓኻ ይምልከት። ብዘለካ ስራሕ ናይ ምርካብ ሸቶ ተተደፋፊእካ፡ ምስ ሓደስቲ ሰባት እትላለየሉ መድረኽ፡ ከም ቤት-ንባብ፡ ወለንታዊ ስራሕ ምውፋይ፡ ማሕበራት ወይ ክበባት ምዝንጋዕ ዝኣመሰሉ ሓደስቲ ኣገባባት ክትሓስብን ክትደልን ትኽእል። ኩሉ እቲ ትፈልጦ ኣይኮነን፡ ንዓኻ ንስራሕ ምድላይ ዝጠቕመካ (ተዛማዲኻ) ዝኸውን። እዚ ግን፡ ናብቲ ትደልዮ ዘለኻ ኣከባቢ መገዲ ዝኸፍተልካ ቀዳማይ ስጉምቲ ኢዩ።

ኣነ ከበርክቶ ዝኽእል እንታይ ኣሎ?
ንኽትረክብ ንስኻ’ውን ክትህብ ወይ ከተማቕል ኣለካ። ምስ ሓደስቲ ሰባት ክትላለን ስርዓተ-መርበብ ከተስፍሕን እንተደሊኻ፡ ተዛማዲ (ብቑዕ) ክትከውንን ገለ እተወፍዮ ወይ እተበርክቶ ነገር ክህልወካ ኣለዎ። ሓደ ጽቡቕ ኣብነት ናይዚ፡ ወለንታዊ ስራሕ ምግባር ኢዩ። ንሓደ ንጥፈት ወይ ዕማም ወለንተኛ ምስ እትኸውን፡ ግዜኻን ጉልበትካን (ወይ ሞያዊ ክእለትካ) ንኻልኦት ጸገም (ስእነት) ዘለዎም ሰባት ተወፍን፡ ብኡ ኣቢልካ ምስ ብዙሓት ሓደስቲ ሰባት ትላለን፡ ሓደስቲ ዝምድናታት ትሃንጽን ኣለኻ ማለት ኢዩ። ስርዓተ-መርበብካ ክሰፍሕ ከሎ፡ ኣብ ጉዕዞኻ ናብቲ እትብህጎ ስራሕ ዝሕግዝ ምኽሪ ወይ ሓበሬታ ክህቡኻ ምስ ዝኽእሉ ሰባት ክትፋለጥ ዘሎካ ተኽእሎ ዝያዳ ክዓቢ ኢዩ። ብተወሳኺ ብወለንታ ምስራሕ፡ እቲ ጎዲሉካ ዝነበረ ተመኩሮ ስራሕን፡ ኣብ ግዜ ምድላይ ስራሕ፡ ወይ ገዛ-ኽራይ ኣብ ምድላይ ክትጥቀመሉ እትኽእል መወከሲ ተመኩሮ ስራሕ ንኽትረክብ ክሕግዘካ ይኽእል ኢዩ። ብዛዕባ ወለንታዊ ስራሕ ዝያዳ ሓበሬታ ንምርካብ ኣብቲ “ሕብረተ-ሰብ” ዝብል ክፋል ኣንብብ።

ኣብ ኖርወይ፡ ንፍቓድ መንበሪ ተባሂሉ ዝቐርብ መመልከቲ፡ ክፍሊ ኢሚግረሽን-ክ/ኢ (UDI) ኢዩ ዝምስርሖ። እቲ መንበሪ ፍቓድ፡ ናይ ትምህርቲ፡ ዳግመ-ምሕባር ስድራ-ቤት፡ ኣጉራዊ ጸወን፡ ምብጻሕ፡ ወይ ድማ ምእላይ (ምንባይ) ቆልዑ፡ ክኸውን ይኽእል። ኣብዚ፡ ናብ ክፍሊ ኢሚግረሽን (UDI) ናይ ዝቐርቡ ጉዳያት ንምስማዕ (ወይ ንምሓዝ) ዝወስዶ ናይ ግዜ ትጽቢት ከኣ ክትፍትሽ ትኽእል ኢኻ።

ሓደ ሰብ ኣብ ሓደ ካብዞም ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሱ ጉዳያት ዝተመርኮሰ ውሳኔ (ፍቓድ) ምስ ዝረክብ፡ ብልሙድ ብኻልእ ሓደ ወይ ልዕሊኡ ምኽንያታት ውሳኔ ክረክብ ይኽእል ኢዩ። ንኣብነት፡ ኣብ ኖርወይ ናይ ተመሃራይ መንበሪ ፍቓድ እንተድኣ ረኺቡ፡ ብተወሳኺ ኣብ ሰሙን ንዝተወሰኑ ሰዓታት፡ ክፍሊት ዘለዎ ስራሕ ክረክብ ይኽእል ኢዩ። ነፍስ-ወከፍ ክፍሊ ኢሚግረሽን -ክ/ኢ (UDI) ዝወሃብ ውሳኔ ውልቃዊ ኢዩ። ስለዚ ነቲ ዝወሃበካ ውሳኔ ምጽባይን፡ ነዚ ድማ ብዝለዓለ ደረጃ ንኽትርድኦ ኣብ ትርጉምን ምርዳእን ሓገዝ ምርካብ ንዓኻ ኣዝዩ ኣገዳሲ ኢዩ። ማሕበር ኖርወጃውያን ሓተቲ ዕቚባ፡ ማ/ኖ/ደ/ዕ፡ (Norsk Organisasjon for Asylsøkere, NOAS) ነቲ ዝወሃበካ ውሳኔ ዕቚባ ንኽትርዳእ ክሕግዘካን፡ ዘለካ ናይ ጥርዓን መሰል ክሕብረካን ኢዩ። ቁጽሪ ቴለፎኑ፡ +47 22 36 56 60 ተጠቒምካ ክትድውለሉ ትኽእል።

ናይ ዕቚባ መመልከቲኻ ውሳኔ እናተጸበኻ ከለኻ፡ ናይ ምስራሕ መሰል ኣለካ። ካብ ፖሊስ ግዝያዊ ፍቓድ ስራሕ ንምርካብ መመልከቲ ከተቕርብ ትኽእል ኢኻ። ግዝያዊ ፍቓድ ስራሕ ክትረክብ ዘኽእለካ፡ ኣብዘን ዝስዕባ ዝተመርኮሰ ኢዩ፡

  • ናይ ዕቚባ ቃለ-መሕተት ምስ ኣካየድካ፡ (ወይ ካብ ሶርያ ወይ ካብ ኤርትራ እንተኾይንካ፡)
  • ብቑዕ ፓስፖርት እንተለካ፡ (ወይ ክፍሊ ኢሚግረሽን -ክ/ኢ (UDI) ብዛዕባ መንነትካ ሕቶ ምስ ዘይህልዎ፡)
  • ካብ ኖርወይ ዘይተሰጎግካ፡ ወይ ናብ ካልእ ሃገር ዝተመለስካ ምስ ዘይትኸውን፡

ብዛዕባ ዝተፈላለዩ መንበሪ ፍቓድ ዘውህቡ ምኽንያታት፡ ጉዳይካ ዝተሓዘሉ (ዝምስረሓሉ) ግዜ፡ መዐቀኒታትን ዝምልከት ተወሳኺ ሓበሬታ ክትረክብ ኢኻ። ንኣብነት፡ ኣብ መርበብ ኢንተርነት፡ ክፍሊ ኢሚግረሽን -ክ/ኢ ኖርወይ (UDI)፡ (www.udi.no) ወይ (ወይ ኣገልግሎት ምኽሪ፡ ክፍሊ ኢሚግረሽን -ክ/ኢ ኖርወይ (UDI) ብቑጽሪ +47 23 35 16 00, ሰኑይ፡ ሰሉስ፡ ሓሙስን ዓርብን፡ ሰዓት 9፡00-12፡30 ክትድውል ትኽእል።

ኣብ ኖርወይ ንምስራሕ ኣብ እትገብሮ ጉዕዞ ብዝተኻእለካ ብዝቐልጠፈ መጠን ብዛዕባ ክልተ ኣገደስቲ ክፍልታት ውጥን ወይ ፕሮጀክት ውህደትካ (ጽንባሬኻ) ክትሓስብ ክትጅምር ኣለካ። ንሳቶም፡ ምህናጽ ስርዓተ-መርበብን ምብራኽ ብቕዓትካን (ክእለትን) ኢዮም። ክልቲኦም ብማዕረ፡ ነቲ እትብህጎ ስራሕ ኣብ ምርካብ ዝሕግዙ ኣገደስቲ ክኾኑ ይኽእሉ ኢዮም። ምህናጽ ስርዓተ-መርበብ ክንብል ከለና፡ ኣብ ኖርወይ ናይ ዘለዉ እትፈልጦም ሰባት ዓንኬል ምስፋሕ፡ ከም ኣዕሩኽን ብሞያዊ መገድን ማለትና ኢና። ብቕዓት ክንብል ከለና ድማ፡ መምዘኒታትካ፡ ወይ ኣብቲ ስራሕ እትገብሮ ኣበርክቶ ማለት ኢዩ። ብዙሕ ግዜ ክእለታትካ ከተመሓይሽ ኣለካ። እዚ ማለት፡ ንኣብነት ብመገዲ ምውሳድ ስልጠና፡ ትምህርቲ፡ ተመኩሮ ስራሕን ኣቢልካ ዘለካ ብቕዓት (መምዘኒታት) ከተሐይሎ ወይ ሓድሽ ክትውስኽ ይግበኣካ።

ዘድልዩኻ ነገራት ንምንጻር፡ ነዞም ዝስዕቡ ሕቶታት ክትምልስ ፈትን፡

እንታይ ኢየ ከፍሪ (ክዕወት) ዝደሊ?
ሸቶኻ እንታይ ኢዩ? ሸቶኻ ስራሕ ንምርካብ እንተኾይኑ፡ ነቲ እትደልዮ ዘለኻ ስራሕ ከተነጽሮ የድልየካ ይኸውን። ኣብ ኖርወይ፡ ኣብቲ ንስኻ እትግደሰሉ ዘለኻ ዓውዲ ኢንዱስትሪ (ዕዮ) ብዛዕባ ዘሎ ዕዳጋ ሽቕለት፡ ናይ ብቕዓት መምዘኒታት ወይ ጠለባት፡ ነዚ ዘገድሱኻ ሰባት ኣበይ ትረኽቦም ወይ ትላለዮም፡ ወይ ተመኩሮ ስራሕ ኣበይ ትረክብ፡ ንዝብል ሓፈሻዊ መግለጺ ርኸብ። ነዚ ንምግባር ባዕልኻ ኣብ ኢንተርነት መጽናዕቲ ከተካይድ ትኽእል ኢኻ፡ ወይ ከኣ ሓበሬታ ካብቲ ስርዓተ-መርበብካ ክትረክብ ትኽእል ኢኻ። ኣብዚ ዝስዕብ utdanning.no መርበብ ኢንተርነት ንትምህርትን ሓያሎ ዕዮታትን ዝምልከት ሓበሬታ ክትረክብ ትኽእል ኢኻ፡

ኣነ ንመን እፈልጥ?
ኣብቶም እትግምቶም ዘለኻ ዓይነታት ስራሕ ሸቶኻ ምስ ኣቐመጥካ፡ ነቲ ስራሕ ንምርካብ ኣብ እትገብሮ ጉዕዞ፡ ብዛዕባ ኣብ ኖርወይ ነዚ ሓበሬታ ዝህበካ፡ ምሳኻ ተመኩሮኡ ዝለዋወጥ ወይ ብኻልእ ዝድግፈካ፡ መን ሰብ ትፈልጥ ምሕሳብ ልቦና ኢዩ። ኣብ ኖርወይ ጋሻ (ሓድሽ ዝመጻእካ) ከም ምዃንካ መጠን፡ መብዛሕትኡ ግዜ ዝህልወካ ስርዓተ-መርበብ ኣዝዩ ንኡስ ኢዩ። ብፍላይ ኣብ ማእከል ዕቚባ (ስደተኛታት) ኣብ ትነብረሉ ዘለኻሉ ግዜ። ካብቲ ትነብረሉ ዘለኻ ማእከል ወጻኢ፡ ስርዓተ-መርበብካ ናይ ምስፋሕ ሓላፍነት፡ ብቐንዱ ንዓኻ ይምልከት። ብዘለካ ስራሕ ናይ ምርካብ ሸቶ ተተደፋፊእካ፡ ምስ ሓደስቲ ሰባት እትላለየሉ መድረኽ፡ ከም ቤት-ንባብ፡ ወለንታዊ ስራሕ ምውፋይ፡ ማሕበራት ወይ ክበባት ምዝንጋዕ ዝኣመሰሉ ሓደስቲ ኣገባባት ክትሓስብን ክትደልን ትኽእል። ኩሉ እቲ ትፈልጦ ኣይኮነን፡ ንዓኻ ንስራሕ ምድላይ ዝጠቕመካ (ተዛማዲኻ) ዝኸውን። እዚ ግን፡ ናብቲ ትደልዮ ዘለኻ ኣከባቢ መገዲ ዝኸፍተልካ ቀዳማይ ስጉምቲ ኢዩ።

ኣነ ከበርክቶ ዝኽእል እንታይ ኣሎ?
ንኽትረክብ ንስኻ’ውን ክትህብ ወይ ከተማቕል ኣለካ። ምስ ሓደስቲ ሰባት ክትላለን ስርዓተ-መርበብ ከተስፍሕን እንተደሊኻ፡ ተዛማዲ (ብቑዕ) ክትከውንን ገለ እተወፍዮ ወይ እተበርክቶ ነገር ክህልወካ ኣለዎ። ሓደ ጽቡቕ ኣብነት ናይዚ፡ ወለንታዊ ስራሕ ምግባር ኢዩ። ንሓደ ንጥፈት ወይ ዕማም ወለንተኛ ምስ እትኸውን፡ ግዜኻን ጉልበትካን (ወይ ሞያዊ ክእለትካ) ንኻልኦት ጸገም (ስእነት) ዘለዎም ሰባት ተወፍን፡ ብኡ ኣቢልካ ምስ ብዙሓት ሓደስቲ ሰባት ትላለን፡ ሓደስቲ ዝምድናታት ትሃንጽን ኣለኻ ማለት ኢዩ። ስርዓተ-መርበብካ ክሰፍሕ ከሎ፡ ኣብ ጉዕዞኻ ናብቲ እትብህጎ ስራሕ ዝሕግዝ ምኽሪ ወይ ሓበሬታ ክህቡኻ ምስ ዝኽእሉ ሰባት ክትፋለጥ ዘሎካ ተኽእሎ ዝያዳ ክዓቢ ኢዩ። ብተወሳኺ ብወለንታ ምስራሕ፡ እቲ ጎዲሉካ ዝነበረ ተመኩሮ ስራሕን፡ ኣብ ግዜ ምድላይ ስራሕ፡ ወይ ገዛ-ኽራይ ኣብ ምድላይ ክትጥቀመሉ እትኽእል መወከሲ ተመኩሮ ስራሕ ንኽትረክብ ክሕግዘካ ይኽእል ኢዩ። ብዛዕባ ወለንታዊ ስራሕ ዝያዳ ሓበሬታ ንምርካብ ኣብቲ “ሕብረተ-ሰብ” ዝብል ክፋል ኣንብብ።

ብዛዕባ’ቲ ክትረኽቦ ትደሊ ዘለኻ ዓይነት ስራሕ ዝተነጸረ ሸቶ እንተድኣ ሃሊዩካ፡ ጉዕዞ መስርሕ ምድላይ ስራሕ ዝቐለለ ክኾነልካ ኢዩ። ኣብቲ፡ “ክእለታትን ስርዓተ-መርበብን፡” ዝብል ክፋል ምስ እተንብብ፡ ብዛዕባ ኣብ ናይ ምውህሃድ (ምጽንባር) ትልሚ (ኵትሚ)፡ ከመይ ጌርካ ሸቶታት ከተቐምጥ ከም እትኽእል ዝገልጽ ሓበሬታ ክትረክብ ኢኻ።

ኣብ ኖርወይ ዘይተታሓዘ ቦታ ስራሕ ኣበይ ትረክብ?
ኣብ ኖርወይ ብዙሓት ስራሕ እትረኽበሎም መስመራት ኣለዉ። እዚ ኣብ ኢንተርነት፡ ሜድያ፡ ብመገዲ ማሕበራትን ውልቃዊ ትካላት ምቑጻር ሰራሕተኛታት፡ ወይ ክፉት ናይ ስራሕ መመልከቲ ብምቕራብ፡ ኢዮም።

መብዛሕትኦም ኣብ ኖርወይ ዘለዉ ናይ ስራሕ ቦታታት ብመገዲ ኢንተርነት ይወዓውዑ ኢዮም። ኣብዘን NAVን FINNን ዝበሃላ መርበባት ኢንተርነት፡ ነቶም ዘይተታሓዘ ቦታ ስራሕ ክትረኽቦም ትእኽል ኢኻ። ብተወሳኺ፡ ንስኻ ናትካ ፋይል ፈጢርካ ከም ደላይ ስራሕ ክትምዝገብን ናትካ “ዝርዝር ተመኩሮ ስራሕን ትምህርትን” (CV) ኣዳሊኻ፡ ኣብቲ መርበብ ክትሰዶ (ፖስት ክትገብሮ) ትኽእል ኢኻ። ብኸምዚ ብዛዕባ ንዓኻ ዝምልከቱ ናይ ክፉት ስራሕ ቦታታት ኣብቲ መርበብ ኢንተርነት ብምውጻእ ዘዝሓደሰ ሓበሬታ ክትረክብ ትኽእል። ከምኡ’ውን ኣብ ኖርወይ ኣብዚ ዝስዕብ መርበብ ኢንተርነት፡ ብዝተፈላለዩ ቋንቋታት ስራሕ ክትደሊ ትኽእል ኣብዚ http://eures.europa.eu.

ብዙሓት ኩባንያታት ኖርወይ ናይ ገዛእ-ርእሰን መርበብ ኢንተርነት ኣለወን። እንሓንሳብ ንሳተን፡ ብዛዕባ ዝህለወን ክፉት ቦታ ስራሕ፡ ኣብ ናተን መርበብ ኢንተርነት ጥራይ ደኣምበር ኣብ ካልእ ክፍንዋ ኣይመርጻን። ኣብ ኢንተርነት ዝርከብ ብጫ ገጻት Gule Sider ተጠቒምካ፡ ናይተን መርበባት ኢንተርነት ኣድራሻ ክትረክብ ትኽእል።

ጋዜጣታት ኖርወይ ብዙሕ ግዜ ብዛዕባ ክፉት ቦታ ስራሕ ዝምልከት ሓበሬታ የአንግዳ ኢየን። ስለዚ ንስኻ ነዚኣተን ክትፍትሸን የድልየካ። ንኣብነት ናይ ከባቢኻ (ከተማኻ) ጋዜጣ። ከምኡ’ውን ማሕበራት፡ ኣብዚ እተካይዶ መስርሕ ምድላይ ስራሕ፡ ጽቡቕ ምንጪ ክኾኑ ይኽእሉ። ገለ ከም LOዝበላ ማሕበራት፡ ናይ ክፉት ቦታ ስራሕ ዝርዝር ዘለዎ፡ ሞያዊ መጽሔታት ይሓትማ ኢየን።

ኣብ ፍሉያት ዓውድታት ኢንዱስትሪ ወይ ሞያ ስራሕ ትደሊ እንተሃሊኻ፡ ኣብ ውልቃዊ “ትካላት ምቑጻር (ወይ ምድላይ) ስራሕ” ክትምዝገብ የድልየካ። ገለ ኣብነታ፡

ኣብ ኖርወይ ዘይዕላዊ ዕዳግ፡ ናይ ኩፉት ቦታ ስራሕ ኣሎ። እቲ ዘይተመዝገበ ናይ ቦታ ስራሕ፡ ኣብ ካልኦት ማሕበራት ወይ ብኻልእ መንገዲ ረክላም ዝተወደየሉ ክኸውን ይኽእል። ከምዚ ዓይነት ቦታ ስራሕ ከተላልዮም ትኽእለሉ መንገዲ ድማ፡ ኩፉት ዝኾነ መመልከቲ ነተን ኣገደስቲ ንትካላት ብምስዳድ ኢዩ። ብተወሳኺ፡ ኣገዳሲ ነተን ትካላት ዘመልከትካየን፡ ደዊላካ ክትከታተል ከምዘልካ። ዘክር ናትካ“ዝርዝር ተመኩሮ ስራሕን ትምህርትን” CV ኩሉ ጊዜ ብሓድሽ ምትካእ ብኖርወይና ወይ እንግሊዝኛ ከምዘለካን፡ ብተወሳኺ ደማ ወረቐት ምስክር፡ ሰርቲፊካይት (ባጀላ)፡ ወዘተ…።

ምድላው መመልከቲ “ዝርዝር ተመኩሮ ስራሕን ትምህርትን” (CV)፡ ቃለ-መሕተትን፡

መታን ነቲ እትብህጎ ስራሕ ከተረጋግጾ፡ ኣብ ምጽሓፍ “ዝርዝር ተመኩሮ ስራሕ ትምህርትን”

  • (CV)ን ቃለ-መሕተትን፡ ንፉዕ ክትከውን ኣለካ። ኣብዚ ንነብስኻን ንህይወትካን ምስቲ ትምህርትን ስራሕን ኣተኣሳሲርካ እተቕርበሉ ኢዩ። እዚ፡ ሓበሬታ ብዛዕባ’ቲ ክትገብሮ እትኽእልን፡ ቅድሚ ሕጂ ዝሰራሕካዮን ክሕዝ ኣለዎ። ኣቀራርብኡ ቀሊልን እንተበዝሐ 2 ገጽ ክኸውንን ይግባእ። እተቕርቦ ዝተሓደስ ጽሑፍ፡ ምስቲ ክትቁጸሮ እትደሊ ዘለኻ ስራሕ ብዝሰማማዕ እዋናውን ንዕኡ ዝምልከትን ጌርካ ኣላዚብካ ኣዳልዎ።
  • መመልከቲ ኣብ ኖርወይ ምስቲ መመልከቲ “ዝርዝር ተመኩሮ ስራሕ” (ዝ/ተ/ስ) (CV)፡ ምቕራብ ልሙድ ኢዩ። ኣብቲ መመልከቲ ብዛዕባ ነቲ ስራሕ ክትሓትት ዘበገሰካ ድርኺትን፡ ስለምንታይ ንስኻ ነቲ ስራሕ ክትሕረ ይግበኣካን ክትምጉት ኢኻ። ነዚ ድማ ቅድሚ ሕጂ ዝሰራሕካዮን፡ ስለምንታይ ንስኻ ነቲ ስራሕ ትበቕዖን ብምግላጽ ተብርሆ። እቲ ኣብ መመልከቲኻ ተቕርቦ፡ ነቲ ኣብ ዝ/ተ/ስ (CV) ዘሎ ክደግም ከምዘይብሉ፡ ግን ንገለ ነጥብታት ከብርህ ከምዝኽእል ዘክር።
  • Jobbintervju – Å bli innkalt til et intervju betyr at arbeidsgiveren tror at du kan gjøre jobben. Derfor er det viktig å tenke på stillingen; husk CV, søknad og stillingsutlysning. Vær konkret, bruk gode eksempler for å vise hva du kan, tenk relevans til stillingen du søker på.

ኣብ ምጽሓፍ መመልከቲን ምድላው ዝ/ተ/ስ (CV)ን ዋሕዲ ተመኩሮ እንተለካ፡ ወይ ኣብ ግዜ ቃለ-መሕተት ንስራሕ፡ ናይ ስልጠና ሓገዝ ትደሊ እንተ ደኣ ኾይንካ፡ ኣብ ኢንተርነት ብመልክዕ ዙርያታት ስልጠና (ኮርስ) ብዘይ ክፍሊት ዝርከቡ ምኽርታትን ሓበሬታትን ኣለዉ። Caritas Norge ዝተባህለ፡ ከም፡ ስልጠና ምድላይ ስራሕ፡ “ኣብ ስራሕ ናይ ዘሎ ኣቦ ህይወት፡” ስልጠና ኮምዩተር፡ ናይ ዝ/ተ/ስ፡ (CV)ን መመልከትን ስልጠናታትን ውልቃዊ ምኽርታትን፡ ዝኣመሰሉ ናጻ ወፈያታት የቕርብ ኢዩ። ዝያዳ ሓበሬታ ንምርካብ፡ ንመርበብ ኢንተርነት ትካል Caritas ፈትሽ፡ ወይ ድማ፡ ኣብዚ ምሳና ተራኺብካ ተዘራረብ።

NAV ዝተባህለ ትካል፡ ኣብቲ ናይ ስራሕ ምድላይን ናይ ስራሕ ህይወትን ብምኽሪ ክሕግዘካ ይእኽል ኢዩ። ኣብ ነፍስ-ወከፍ ቤት-ጽሕፈት ምምሕዳር ከተማ ኣለዉ። ብተወሳኺ እዚ ትካል ኣብዞም ዝስዕቡ ዓውድታት ናይ ብቕዓት ምብራኽ (ምልዓል) ስልጠናታት የቕርቡ፡ ተጻባጻባይ፡ ምእላይ-ሕሙማትን ስራሕ ክንክን ጥዕናን፡ ከምኡ’ውን ናይ መዋእለ ህጻናት፡ ናይ ኣብያተ-መግብን ሻህን ኣግልግሎት፡ ከምኡ’ውን ናይ ስራሕ ክበባት ኣለዉዎ። ብተወሳኺ እዚ ትካል፡ ኣብ ምድላው መመልከቲኻ ዝ/ተ/ስ-ካን (CV)፡ ክሕግዘካ ይእኽልን፡ ልምዲ ስራሕን፡ ስራሕን ንኽትረክብ ይሕግዘካ። ኣብዚ መርበብ ኢንተርነት ጠዊቕካ፡ ተወሳኺ ሓበሬታ ክትረክብ ትኽእል። www.nav.no

ኣብ ኖርወይ ከም ሰራሕተኛ ዘለዉኻ መሰላት፡
ኣብ ኖርወይ ከም ሰራሕተኛ ዘለዉኻ መሰላት ምፍላጥ፡ ብፍላይ ከኣ ስራሕ ረኺብካ ውዕል ስራሕ ክትፍርም ኣብ እትጥለበሉ ግዜ ኣገዳሲ ኢዩ። በዓል-መዚ ቁጽጽር ስራሕ ኖርወይ፡ ብዛዕባ ንውዕል ስራሕ፡ ደሞዝ፡ ዕረፍቲ በዓላት፡ መልዕሎ፡ ወዘተ ብዝምልከቱ ሓያሎ ኣርእስታት ጠቒሱ፡ ብዛዕባ ዘለዉኻ መሰላት፡ ኩሉ ዘድልየካ ሓበሬታ ይህበካ ኢዩ። ኣብ ኣገልግሎት ምኽሪ “ካሪታስ” (Caritas Norge) ፡ ምስ እትድውለልና ወይ እትረኽበና፡ ንኩነታት ስራሕ፡ ኣብ ኖርወይ ከለኻ ዝህልዉኻ መሰላት፡ ዝምልከቱ ሕቶታትካ ብምምላስ ክንሕግዘካ ንኽእል ኢና። ትካል “LO” ንዓኻ ብዛዕባቶም ኣዝዮም ኣገደስቲ መሰላትካ ዝምልከት ሓፈሻዊ መግለጺ ዝህበካ፡ ናይ ስራሕ መምርሒ ኣዳሊዩልካ ኣሎ። jobbhåndbokብዛዕባ’ቲ ክትረኽቦ ትደሊ ዘለኻ ዓይነት ስራሕ ዝተነጸረ ሸቶ እንተድኣ ሃሊዩካ፡ ጉዕዞ መስርሕ ምድላይ ስራሕ ዝቐለለ ክኾነልካ ኢዩ። ኣብቲ፡ “ክእለታትን ስርዓተ-መርበብን፡” ዝብል ክፋል ምስ እተንብብ፡ ብዛዕባ ኣብ ናይ ምውህሃድ (ምጽንባር) ትልሚ (ኵትሚ)፡ ከመይ ጌርካ ሸቶታት ከተቐምጥ ከም እትኽእል ዝገልጽ ሓበሬታ ክትረክብ ኢኻ።

ኣብ ኖርወይ ዘይተታሓዘ ቦታ ስራሕ ኣበይ ትረክብ?
ኣብ ኖርወይ ብዙሓት ስራሕ እትረኽበሎም መስመራት ኣለዉ። እዚ ኣብ ኢንተርነት፡ ሜድያ፡ ብመገዲ ማሕበራትን ውልቃዊ ትካላት ምቑጻር ሰራሕተኛታት፡ ወይ ክፉት ናይ ስራሕ መመልከቲ ብምቕራብ፡ ኢዮም።

መብዛሕትኦም ኣብ ኖርወይ ዘለዉ ናይ ስራሕ ቦታታት ብመገዲ ኢንተርነት ይወዓውዑ ኢዮም። ኣብዘን NAVን FINNን ዝበሃላ መርበባት ኢንተርነት፡ ነቶም ዘይተታሓዘ ቦታ ስራሕ ክትረኽቦም ትእኽል ኢኻ። ብተወሳኺ፡ ንስኻ ናትካ ፋይል ፈጢርካ ከም ደላይ ስራሕ ክትምዝገብን ናትካ “ዝርዝር ተመኩሮ ስራሕን ትምህርትን” (CV) ኣዳሊኻ፡ ኣብቲ መርበብ ክትሰዶ (ፖስት ክትገብሮ) ትኽእል ኢኻ። ብኸምዚ ብዛዕባ ንዓኻ ዝምልከቱ ናይ ክፉት ስራሕ ቦታታት ኣብቲ መርበብ ኢንተርነት ብምውጻእ ዘዝሓደሰ ሓበሬታ ክትረክብ ትኽእል። ከምኡ’ውን ኣብ ኖርወይ ኣብዚ ዝስዕብ መርበብ ኢንተርነት፡ ብዝተፈላለዩ ቋንቋታት ስራሕ ክትደሊ ትኽእል ኣብዚ http://eures.europa.eu.

ብዙሓት ኩባንያታት ኖርወይ ናይ ገዛእ-ርእሰን መርበብ ኢንተርነት ኣለወን። እንሓንሳብ ንሳተን፡ ብዛዕባ ዝህለወን ክፉት ቦታ ስራሕ፡ ኣብ ናተን መርበብ ኢንተርነት ጥራይ ደኣምበር ኣብ ካልእ ክፍንዋ ኣይመርጻን። ኣብ ኢንተርነት ዝርከብ ብጫ ገጻት Gule Sider ተጠቒምካ፡ ናይተን መርበባት ኢንተርነት ኣድራሻ ክትረክብ ትኽእል።

ጋዜጣታት ኖርወይ ብዙሕ ግዜ ብዛዕባ ክፉት ቦታ ስራሕ ዝምልከት ሓበሬታ የአንግዳ ኢየን። ስለዚ ንስኻ ነዚኣተን ክትፍትሸን የድልየካ። ንኣብነት ናይ ከባቢኻ (ከተማኻ) ጋዜጣ። ከምኡ’ውን ማሕበራት፡ ኣብዚ እተካይዶ መስርሕ ምድላይ ስራሕ፡ ጽቡቕ ምንጪ ክኾኑ ይኽእሉ። ገለ ከም LOዝበላ ማሕበራት፡ ናይ ክፉት ቦታ ስራሕ ዝርዝር ዘለዎ፡ ሞያዊ መጽሔታት ይሓትማ ኢየን።

ኣብ ፍሉያት ዓውድታት ኢንዱስትሪ ወይ ሞያ ስራሕ ትደሊ እንተሃሊኻ፡ ኣብ ውልቃዊ “ትካላት ምቑጻር (ወይ ምድላይ) ስራሕ” ክትምዝገብ የድልየካ። ገለ ኣብነታ፡

ኣብ ኖርወይ ዘይዕላዊ ዕዳግ፡ ናይ ኩፉት ቦታ ስራሕ ኣሎ። እቲ ዘይተመዝገበ ናይ ቦታ ስራሕ፡ ኣብ ካልኦት ማሕበራት ወይ ብኻልእ መንገዲ ረክላም ዝተወደየሉ ክኸውን ይኽእል። ከምዚ ዓይነት ቦታ ስራሕ ከተላልዮም ትኽእለሉ መንገዲ ድማ፡ ኩፉት ዝኾነ መመልከቲ ነተን ኣገደስቲ ንትካላት ብምስዳድ ኢዩ። ብተወሳኺ፡ ኣገዳሲ ነተን ትካላት ዘመልከትካየን፡ ደዊላካ ክትከታተል ከምዘልካ። ዘክር ናትካ“ዝርዝር ተመኩሮ ስራሕን ትምህርትን” CV ኩሉ ጊዜ ብሓድሽ ምትካእ ብኖርወይና ወይ እንግሊዝኛ ከምዘለካን፡ ብተወሳኺ ደማ ወረቐት ምስክር፡ ሰርቲፊካይት (ባጀላ)፡ ወዘተ…።

ምድላው መመልከቲ “ዝርዝር ተመኩሮ ስራሕን ትምህርትን” (CV)፡ ቃለ-መሕተትን፡

መታን ነቲ እትብህጎ ስራሕ ከተረጋግጾ፡ ኣብ ምጽሓፍ “ዝርዝር ተመኩሮ ስራሕ ትምህርትን”

  • (CV)ን ቃለ-መሕተትን፡ ንፉዕ ክትከውን ኣለካ። ኣብዚ ንነብስኻን ንህይወትካን ምስቲ ትምህርትን ስራሕን ኣተኣሳሲርካ እተቕርበሉ ኢዩ። እዚ፡ ሓበሬታ ብዛዕባ’ቲ ክትገብሮ እትኽእልን፡ ቅድሚ ሕጂ ዝሰራሕካዮን ክሕዝ ኣለዎ። ኣቀራርብኡ ቀሊልን እንተበዝሐ 2 ገጽ ክኸውንን ይግባእ። እተቕርቦ ዝተሓደስ ጽሑፍ፡ ምስቲ ክትቁጸሮ እትደሊ ዘለኻ ስራሕ ብዝሰማማዕ እዋናውን ንዕኡ ዝምልከትን ጌርካ ኣላዚብካ ኣዳልዎ።
  • መመልከቲ ኣብ ኖርወይ ምስቲ መመልከቲ “ዝርዝር ተመኩሮ ስራሕ” (ዝ/ተ/ስ) (CV)፡ ምቕራብ ልሙድ ኢዩ። ኣብቲ መመልከቲ ብዛዕባ ነቲ ስራሕ ክትሓትት ዘበገሰካ ድርኺትን፡ ስለምንታይ ንስኻ ነቲ ስራሕ ክትሕረ ይግበኣካን ክትምጉት ኢኻ። ነዚ ድማ ቅድሚ ሕጂ ዝሰራሕካዮን፡ ስለምንታይ ንስኻ ነቲ ስራሕ ትበቕዖን ብምግላጽ ተብርሆ። እቲ ኣብ መመልከቲኻ ተቕርቦ፡ ነቲ ኣብ ዝ/ተ/ስ (CV) ዘሎ ክደግም ከምዘይብሉ፡ ግን ንገለ ነጥብታት ከብርህ ከምዝኽእል ዘክር።
  • Jobbintervju – Å bli innkalt til et intervju betyr at arbeidsgiveren tror at du kan gjøre jobben. Derfor er det viktig å tenke på stillingen; husk CV, søknad og stillingsutlysning. Vær konkret, bruk gode eksempler for å vise hva du kan, tenk relevans til stillingen du søker på.

ኣብ ምጽሓፍ መመልከቲን ምድላው ዝ/ተ/ስ (CV)ን ዋሕዲ ተመኩሮ እንተለካ፡ ወይ ኣብ ግዜ ቃለ-መሕተት ንስራሕ፡ ናይ ስልጠና ሓገዝ ትደሊ እንተ ደኣ ኾይንካ፡ ኣብ ኢንተርነት ብመልክዕ ዙርያታት ስልጠና (ኮርስ) ብዘይ ክፍሊት ዝርከቡ ምኽርታትን ሓበሬታትን ኣለዉ። Caritas Norge ዝተባህለ፡ ከም፡ ስልጠና ምድላይ ስራሕ፡ “ኣብ ስራሕ ናይ ዘሎ ኣቦ ህይወት፡” ስልጠና ኮምዩተር፡ ናይ ዝ/ተ/ስ፡ (CV)ን መመልከትን ስልጠናታትን ውልቃዊ ምኽርታትን፡ ዝኣመሰሉ ናጻ ወፈያታት የቕርብ ኢዩ። ዝያዳ ሓበሬታ ንምርካብ፡ ንመርበብ ኢንተርነት ትካል Caritas ፈትሽ፡ ወይ ድማ፡ ኣብዚ ምሳና ተራኺብካ ተዘራረብ።

NAV ዝተባህለ ትካል፡ ኣብቲ ናይ ስራሕ ምድላይን ናይ ስራሕ ህይወትን ብምኽሪ ክሕግዘካ ይእኽል ኢዩ። ኣብ ነፍስ-ወከፍ ቤት-ጽሕፈት ምምሕዳር ከተማ ኣለዉ። ብተወሳኺ እዚ ትካል ኣብዞም ዝስዕቡ ዓውድታት ናይ ብቕዓት ምብራኽ (ምልዓል) ስልጠናታት የቕርቡ፡ ተጻባጻባይ፡ ምእላይ-ሕሙማትን ስራሕ ክንክን ጥዕናን፡ ከምኡ’ውን ናይ መዋእለ ህጻናት፡ ናይ ኣብያተ-መግብን ሻህን ኣግልግሎት፡ ከምኡ’ውን ናይ ስራሕ ክበባት ኣለዉዎ። ብተወሳኺ እዚ ትካል፡ ኣብ ምድላው መመልከቲኻ ዝ/ተ/ስ-ካን (CV)፡ ክሕግዘካ ይእኽልን፡ ልምዲ ስራሕን፡ ስራሕን ንኽትረክብ ይሕግዘካ። ኣብዚ መርበብ ኢንተርነት ጠዊቕካ፡ ተወሳኺ ሓበሬታ ክትረክብ ትኽእል። www.nav.no

ኣብ ኖርወይ ከም ሰራሕተኛ ዘለዉኻ መሰላት፡
ኣብ ኖርወይ ከም ሰራሕተኛ ዘለዉኻ መሰላት ምፍላጥ፡ ብፍላይ ከኣ ስራሕ ረኺብካ ውዕል ስራሕ ክትፍርም ኣብ እትጥለበሉ ግዜ ኣገዳሲ ኢዩ። በዓል-መዚ ቁጽጽር ስራሕ ኖርወይ፡ ብዛዕባ ንውዕል ስራሕ፡ ደሞዝ፡ ዕረፍቲ በዓላት፡ መልዕሎ፡ ወዘተ ብዝምልከቱ ሓያሎ ኣርእስታት ጠቒሱ፡ ብዛዕባ ዘለዉኻ መሰላት፡ ኩሉ ዘድልየካ ሓበሬታ ይህበካ ኢዩ። ኣብ ኣገልግሎት ምኽሪ “ካሪታስ” (Caritas Norge) ፡ ምስ እትድውለልና ወይ እትረኽበና፡ ንኩነታት ስራሕ፡ ኣብ ኖርወይ ከለኻ ዝህልዉኻ መሰላት፡ ዝምልከቱ ሕቶታትካ ብምምላስ ክንሕግዘካ ንኽእል ኢና። ትካል “LO” ንዓኻ ብዛዕባቶም ኣዝዮም ኣገደስቲ መሰላትካ ዝምልከት ሓፈሻዊ መግለጺ ዝህበካ፡ ናይ ስራሕ መምርሒ ኣዳሊዩልካ ኣሎ። jobbhåndbok

ትምህርቲ

ብሓፈሻ ብኸመይ ናይ ትምህርቲ ቦታ ትረክብ

ኣብ ኖርወይ ከም ወጻእተኛ ዜጋ ኮይንካ መታን ትምህርቲ ክትረክብ፡ ብዝተኻእለካ ብዝቐልጠፈ መጠን፡ ኣብ ስርዓት ኖርወይ ዘሎ ቅጥዕታት ክትፈልጥ ኣለካ። ትምህርቲ ቅድሚ ምጅማርካ፡ ክማልኡ ዘለዎም ሓያሎ ነገራት ኣለዉ። ከምኡ’ውን መስርሕ ምምሃር ዝተሓላለኸን ግዜ ዝወስድን ክኸውን ይኽእል ኢዩ። ትዕግስቲ ጌርካ ተጎዓዝን፡ ወይ ብመገዲ “ካሪታስ” ኣብ ኢንተርነት፡ ኣገልግሎት ምኽሪ ብቴለፎን፡ ወይ ምስቶም ዝምልከቶም ተራኺብካ፡ ነቲ ክትፈልጦ ትደሊ ዘለኻ ዝፈልጡ ኣካላት ሓገዝ ወይ ምኽሪ ሕተት።

ኣብዚ ንትምህርቲ ኣብ ኖርወይ ዝምልከት፡ ብመገዲ መላገቢ (ሊንክ) ንኻልኦት መርበባት ኢንተርነት ኣቢልና፡ እቲ ኣዝዩ ኣድላዪ ሓበሬታ ኣኪብናልካ ኣለና። ኣብተን መላገቢታት ብዛዕባ ነፍስ-ወከፍ ኣርእስቲ ዝያዳ ዝርዝራት ክትረክብ ኢኻ። መብዛሕትአን መርበባት ኢንተርነት፡ ብቋንቋታት ኖርወይን እንግሊዝን ምዃነን ዘክር። ንስኻ ነዞም ቋንቋታት ዘይትመልኮም እንተድኣ ኮይንካ፡ ንዓና “ኣገልግሎት ምኽሪ”፡ ርኸበና’ሞ ብመበቆላዊ (ናይ ዓድኻ) ቋንቋ ከነዘራርበካ ኢና።

ኣብዚ፡ ትምህርቲ ኣብ ኖርወይ ኣብ 5 ደረጃታት ተጸሚቑን በቲ ኣዝዩ ባህርያዊ መስርዕን ተዳሊዩ ቀሪቡ ኣሎ። ኣብዚ ከተስተብህለሉ ዘለካ፡ እቲ ንዓኻ ዝምልከተካ፡ ካብቲ ኣብዚ ተገሊጹ ዘሎ ብምሉእነት ወይ ብኸፊል ክፍለይን ከም ዝኽእል’ዩ። ብተወሳኺ፡ ብዙሕ ግዜ ሓያሎ ስጉምታት ብምትሕንፋጽ፡ ወይ ፍሉይ መስርሕ ብምጅማር ክትፍጽሞ ትኽእል ኢኻ።

ኣብ ታሕቲ ዘላ መላገቢ ኢንተርነት ጠዊቕካ፡ ነፍስ-ወከፍ ስጉምቲ ክትረኽቦን ዘለዉኻ ምርጫታት ክትድህስስን ትኽእል ኢኻ። ኣብቲ ቀዳማይ ስጉምቲ፡ ትምህርቲ ንኽትረክብ ዘኽእለካ፡ ኣብ ኖርወይ ሕጋዊ መንበሪ ፍቓድ ከምዝረኸብካ ከተረጋግጽ ኣለካ። ኣብ ካልኣይ (ቁ. 2) ስጉምቲ፡ ናይቲ ኣቐድም ኣቢልካ ኣብ ካልኦት ሃገራት ዝረኸብካዮ ትምህርቲ ተቐባልነት ዝርከበሉ ሓበሬታ ክትረክብ ኢኻ። ኣብ 3ይን 4ይን ስጉምታት፡ ብዛዕባ ቋንቋን ሓፈሻዊ ምንቅስቓስ ብቕዓት ዝምልከቱ መምዘኒታት ገሊጽናልካ ኣለና። ኣድላዪ ምስ ዝኸውን ድማ፡ መወሰኽታ ይቐርብ። ኣብ መወዳእታ፡ ናብቲ ክትመሃረሉ ትደሊ ዘለኻ ትምህርቲ፡ ቦታ ንምርካብ ዘኽእለካ መስርሕ ኣቀራርባ መመልከቲ ነላልየካ።

ኣብ ግምት ከተእትዎ ዘለካ፡ ብባዕልኻ (ብገዛእ-ነብስኻ)፡ ስርዓተ-መርበብ ዕቚባ ብምፍጣርን ነቲ ቋንቋ ብምምሃርን ክትገብሮም እትኽእል ብዙሓት ነገራት ከም ዘለዉ ኢዩ። ስለዚ ሎሚ ንሸቶታካ ባዕልኻ ጨብጦም!

ኩለን ሃገራት ነናተን ስርዓተ-ትምህርቲ ኣለወን። ኣብ ኖርወይ፡ ዝርከብ ደረጃ ዩኒቨርሲቲን ኮለጅን ዝኾነ ትምህርቲ፡ ንናይ ካልኦት ሃገራት ትምህርቲ ክውሰኾ ይኽእል’ዩ። እዚ ንኣብነት፡ ኣብ ናይ ነርስ፡ መባእታ ደረጃን ቅድመ-ትምህርትን ዝተወስደ ክስረሓሉ ይኽእል። እዞም ፍልልያት ኣብ መንጎ ሃገራት ኤውሮጳ’ውን ስለዝርከቡ፡ ናብ ዘይምርድዳእ ከምርሑ ይኽእሉ። እዚኣቶም መታን ብምሉእነት ወይ ብኸፊል ከም ኣካል ኖርወጃዊ ትምህርቲ ተቐባልነት ክረኽቡ፡ እቶም ልሙዳት ኣካይዳታት ትምህርትን ሞያዊ ኣሰራርሓን፡ ምስቲ ዝመጣጠኖም ኖርወጃዊ ደረጃ ኣብ ግምት ክኣትዉን ክወዳደሩን ይግባእ። እቲ ገምጋም ዝገብርን ፍቓድ ተቐባልነት ዝህብን፡ ሃገራዊ ትካል (ኣጀንሲ) ብቕዓት ትምህርቲ፡ ሃ/ት/ብ/ት (Nasjonalt organ for kvalitet i utdanningen (NOKUT)) ኢዩ።

ሃ/ት/ብ/ት (NOKUT) ብዘይካ’ዘን ኣብተን ፍሉይ ስልጣን ዝተዋበን ቁጽጽር ዝግበረለን ሞያታት፡ ኣብ ካልእ ካብ ወጻኢ ላዕለዋይ ትምህርቲ ከፍቅድ ይኽእል ኢዩ። ሓያሎ ዝፍቀዱ ውጥናት ኣለዉ። ስለዚ ኣብዚ ዘገድስ፡ እቲ ትምህርቲ ናትካ ትምህርቲ ምዃኑን፡ ንምንታይ ክትጥቀመሉኸ ትደልን ዝብል፡ ኣየናይ ውጥን ፍቓድ ይፍቀደልካን ከምዝውስኖ ዘክር። ኣብዚ ገለ ኣገደስቲ ፍልልያት ክንርኢ ኢና። ንሳቶም ነቲ ኣብ ሃገርካ ዝተማሃርካዮ ትምህርቲ ንምቕባሉ ፍቓድ ኣይህቡኻን ይኾኑ።

  • – ሓፈሻዊ ፍቓድ ምቕባል ንላዕለዋይ ትምህርቲ፡ ነቶም ካብ ዩኒቨርሲቲ ወይ ኮለጅ ዲግሪ፡ ወይ ክፋል ላዕለዋይ ትምህርቲ ዘለዎም፡
  • ናይ ሞያ ወይ ሞያዊ ስልጠና ፍቓድ፡ ነቶም ሞያ ወይ ሞያዊ ስልጠና ትምህርቲ ዘማልኡ (ዝወድኡ)፡ (ንኣብነት፡ ጸራባይ (ፋለኛሞ)፡ ምግጣም ቱቦታት (ኢድራውሊኮ)፡ መሻጢ (ጸጉርን)፡ ለኻያይ (ሕብሪ))
  • ውጥን UVD፡ እዚ ናይ ትምህርቶም ሰነድ ምስኦም ንዘይብሎም ሰባት ዝወሃብ ውጥን ፍቓድ ኢዩ።
  • ገምጋም ሓቀኛ ብቕዓት፡ ነቶም ላዕለዋይ ትምህርቲ ዘይብሎም፡ ግን ከኣ ተመኩሮ ስራሕን ብቕዓትን ዘለዎም።
  • ፍቓድ ናይ ቁጽጽር ዝግበረሎም ሞያታት፡ ነቶም ኣብ ኖርወይ ቁጽጽር ንዘድልዮ ሞያ፡ ፍሉይ ፍቓድ ዘድልዮም፡ ንኣብነት፡ ሓኪም፡ ጠበቓ፡ ወይ ተጻባጻባይ-ሕሳብ (ኣካውንታንት)፡ ኣብዚ ቃዕታ (ኮምፕዩተር) ብምጥዋቕ፡ ዝርዝር ናይቶም ቁጽጽር ዝግበረሎም ሞያታት ክትረከብ ትኽእል።

ንስደተኛታት ዝወሃብ መሕለፊ ብቕዓት፡

እዚ ኣብ ሓፈሻው ውጥን ፍቓድ ሃ/ት/ብ/ት (NOKUT) ክኣትዉ ንዘይክእሉን፡ ኣብቲ ናይ ውጥን UVD ዘየለዉን ዝሰማማዕ ኢዩ። ናይ እንግሊዝኛ፡ ኖርወይን ወይ ካልእ ስካንዲናቭያዊ ቋንቋ ብቑዕ ክእለት እንተዘይብልካ፡ እንድሕር ናይ ሓዋሩ መንበሪ ፍቓድ እንተሃሉይካ: ከምኡ’ውን ኣብ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ናይ ዝወዳእካሉ ብቕዓት እንተዘይብልካ።

እቲ ደብተር ብቕዓት፡ ብዛዕባቲ ዘለካ ኣዝዩ ዝለዓለ ብቕዓት፡ ተመኩሮ ስራሕ፡ ክእለት ቋንቋ፡ ሓበሬታ፡ ከምኡ’ውን ብዛዕባቲ ኣብ ቅድሜኻ ዘሎ ጉዕዞ (መገዲ) ምኽርን መምርሕን ዝሓዘ ኢዩ። እዚ ደብተር ብቕዓት ን3 ዓመት ብግቡእ ዝሰርሕ ኢዩ። ኣብዚ ግዜ’ዚ እቲ ሸቶ፡ ንስኻ ስራሕ ወይ ትምህርቲ ክትጅምርን፡ ናይ ቋንቋ ክእለትካ ንምድላውን፡ ወይ ከኣ ንወግዓዊ ፍቓድ መታን ከተመልክት፡ ዕድል ንኽትረክብ ኢዩ። ናብዚ ብቑዕ ኮይንካ ንኽትካፈል፡ መጀመርያ ናብ ሃ/ት/ብ/ት (NOKUT) ንላዕለዋይ ትምህርቲ ፍቓድ ንምርካብ መመልከቲ ከተቕርብ ኣለካ። ብዛዕባ’ዚ ኣብ መርበብ ሓበሬታ ሃ/ት/ብ/ት (NOKUT) ኣቲኻ ተወሳኺ ሓበሬታ ንምርካብ ኣንብብ።

Les mer på NOKUT sine nettsider.

ኣብ ኖርወይ ኣብ ላዕለዋይ ትምህርቲ ንኽትመሃር ዘድልየካ ወግዓዊ ናይ መእተዊ (ምዝገባ) ጠለብ ኢዩ። እዚ ማለት ነፍስ-ወከፍ ኣብ ኖርወይ ክመሃር ዝደሊ ሰብ፡ መታን ክመሃር ክኽእል፡ ሓፈሻዊ ትምህርታዊ ብቕዓት ክህልዎ ኣለዎ። ካብ ካልእ ሃገር ዝመጻእካ እንተደኣ ኮይንካ፡ ኣየናይ ትምህርቲ ናይ ኖርወይ ኢዩ ምስቲ ኣብ ሃገርካ ዘሎ ሓፈሻዊ ክእለታት ትምህርቲ ዝሰማማዕ ክትፍትሽ ትኽእል ኢኻ። (ዝርዝር GSU)

ኣብ ኖርወይ ናይ ስደተኛ ወይ ተመሳሳሊኡ ደረጃ እንተደኣ ተዋሂቡካ፡ ካብ ሃገርካ እቲ ዝድለ ሰነዳት ካብ ሃገርካ ክትረክብ ዘይትኽእል እንተኮይንካ፡ ብመሰረት “23/5፡” ዝብል ሕጊን ካብ ናይ 5-ዓመት ጠለብ ግድፈት ካብ “ሓፈሻዊ ትምህርታዊ ብቕዓት፡” ክትረክብ ትኽእል ኢኻ።

እንተደኣ ነቲ ጠለብ ሓፈሻዊ ትምህርታዊ ብቕዓት፡ ተማልእ ዲኻ ኣይተማልእን (ይምልከተካ ዲዩ) ጌና ዘይተረጋግጽ ኮይንካ፡ ኣካል “ኣወሃሃዲ ምዝገባ)”፡ ውልቃዊ ምኽሪ ክህበካ ይኽእል ኢዩ። ነቲ እንሰደልካ፡ ናይ ምኽሪ ቅጥዒ መሊእካ፡ ምስቲ ናይ ሃገርካ ሰነዳት ትምህርትኻ ኣተሓሒዝካ ከተቕርቦ ይግባእ። link til skjema

እንተደኣ ናይ ሓፈሻዊ ትምህርታዊ ብቕዓትን ናይ ቋንቋ ጠለባትካን ዘማልኡ ሰነዳት ከተቕርብ ክኢልካ፡ መብዛሕትኡ እዋን ናብቲ ዝደለኻዮ ትካል ትምህርቲ ንምምዝጋብ ከተመልክት ትኽእል ኢኻ። ኣብ ገለ ትምህርታት ግን፡ ንምምዝጋብ ቅድሚ ምምልካትካ፡ ተወሰኽቲ ጠለባት የድልዩኻ ኢዮም። ብዛዕባዚ ተወሳኺ ሓበሬታ ንምርካብ፡ ነቶም ዝምልከቶም ናይ ትምህርቲ መርበባት ኢንተርነት ተወከስ። ከምኡ’ውን፡ ኣብዚ ስዒቡ ዘሎ፡ “ንምምዝጋብ መመልከቲ ምቕራብ፡” ዝብል ክፋል ርአ።

እንተደኣ ሚዛን ሓፈሻዊ ትምህርታዊ ብቕዓት ዘይተማልእ ኮይንካ፡ ናይ “ሓቀኛ ብቕዓት” መምዘኒ ከተመልክት ትኽእል ኢኻ። ኣብ ግዜ ምምልካት፡ ዕድሜኻ 25 ወይ ልዕሊኡ ክኸውን ኣለዎ። ከምኡ’ውን መታን ነቲ ንቡር ናይ መመዝገቢ ጠለብ ከተማልእ ዘምኽኣልካ ክትሽፍን (ክትክሕስ)፡ ነቲ ትደልዮ ዘለኻ ናይ ዲግሪ ፕሮግራም ዝዳረግ ብቕዓት ክህልወካ ኣለዎ። ስራሕካ ወይ ብወለንታ ዘካየድካዮ ዕማም፡ ትምህርታውን ውድባውን ተመኩሮኻ፡ ኣብነታት ናይ መምዘኒ ሓቀኛ ብቕዓት ክኾኑ ይኽእሉ። እቶም መምዘኒታት ቅቡላት ይኾኑዶ ኣይኮኑን ዝውስኖ፡ እቲ ነፍስ-ወከፍ ተመሃራይ ክመሃረሉ ዝደሊ ዘሎ ቦታ (ቤት-ትምህርቲ) ኢዩ።

Informasjon om realkompetanse

ኣብ ኖርወይ፡ ንፍቓድ መንበሪ ተባሂሉ ዝቐርብ መመልከቲ፡ ክፍሊ ኢሚግረሽን-ክ/ኢ (UDI) ኢዩ ዝምስርሖ። እቲ መንበሪ ፍቓድ፡ ናይ ትምህርቲ፡ ዳግመ-ምሕባር ስድራ-ቤት፡ ኣጉራዊ ጸወን፡ ምብጻሕ፡ ወይ ድማ ምእላይ (ምንባይ) ቆልዑ፡ ክኸውን ይኽእል። ኣብዚ፡ ናብ ክፍሊ ኢሚግረሽን (UDI) ናይ ዝቐርቡ ጉዳያት ንምስማዕ (ወይ ንምሓዝ) ዝወስዶ ናይ ግዜ ትጽቢት ከኣ ክትፍትሽ ትኽእል ኢኻ።

ሓደ ሰብ ኣብ ሓደ ካብዞም ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሱ ጉዳያት ዝተመርኮሰ ውሳኔ (ፍቓድ) ምስ ዝረክብ፡ ብልሙድ ብኻልእ ሓደ ወይ ልዕሊኡ ምኽንያታት ውሳኔ ክረክብ ይኽእል ኢዩ። ንኣብነት፡ ኣብ ኖርወይ ናይ ተመሃራይ መንበሪ ፍቓድ እንተድኣ ረኺቡ፡ ብተወሳኺ ኣብ ሰሙን ንዝተወሰኑ ሰዓታት፡ ክፍሊት ዘለዎ ስራሕ ክረክብ ይኽእል ኢዩ። ነፍስ-ወከፍ ክፍሊ ኢሚግረሽን -ክ/ኢ (UDI) ዝወሃብ ውሳኔ ውልቃዊ ኢዩ። ስለዚ ነቲ ዝወሃበካ ውሳኔ ምጽባይን፡ ነዚ ድማ ብዝለዓለ ደረጃ ንኽትርድኦ ኣብ ትርጉምን ምርዳእን ሓገዝ ምርካብ ንዓኻ ኣዝዩ ኣገዳሲ ኢዩ። ማሕበር ኖርወጃውያን ሓተቲ ዕቚባ፡ ማ/ኖ/ደ/ዕ፡ (Norsk Organisasjon for Asylsøkere, NOAS) ነቲ ዝወሃበካ ውሳኔ ዕቚባ ንኽትርዳእ ክሕግዘካን፡ ዘለካ ናይ ጥርዓን መሰል ክሕብረካን ኢዩ። ቁጽሪ ቴለፎኑ፡ +47 22 36 56 60 ተጠቒምካ ክትድውለሉ ትኽእል።

ብዛዕባ ዝተፈላለዩ መንበሪ ፍቓድ ዘውህቡ ምኽንያታት፡ ጉዳይካ ዝተሓዘሉ (ዝምስረሓሉ) ግዜ፡ መዐቀኒታትን ዝምልከት ተወሳኺ ሓበሬታ ክትረክብ ኢኻ። ንኣብነት፡ ኣብ መርበብ ኢንተርነት፡ ክፍሊ ኢሚግረሽን -ክ/ኢ ኖርወይ (UDI)፡ (www.udi.no) ወይ (ወይ ኣገልግሎት ምኽሪ፡ ክፍሊ ኢሚግረሽን -ክ/ኢ ኖርወይ (UDI) ብቑጽሪ +47 23 35 16 00, ሰኑይ፡ ሰሉስ፡ ሓሙስን ዓርብን፡ ሰዓት 9፡00-12፡30 ክትድውል ትኽእል።

ኩሉ ኣብ ኖርወይ ናብ ዩኒቨርሲቲን ኮለጅን ንትምህርቲ ንምእታው መመልከቲ ዘቕርቡ ሰባት፡ ናይ እንግሊዝኛን ኖርወጅን ቅጥዕታት ቋንቋ ከማልኡ ኣለዎም።

ኖርወያዊ–
ናይ ኖርወይ ናይ ቋንቋ ቅጥዒ፡ ምስቲ ኣብ ደረጃ B-2 (ለ-2) ዝህሉ ፈተና፡ ኣብ ኩሎም 4 ንኡሳን ክፋላት ፈተና ምሕላፍ ከማልእ ኣለዎ። ንነብስኻ ምስቶም ዝተፈላለዩ ደረጃታትን፡ ኣየኖት ንኡሳን ክፋላት ኢዮም ኣብቲ መርመራ ግድነታውያን ዝብልን ንኽትፈልጥ፡ ናብ መርበብ ኢንተርነት ትካል “ብቕዓት ኖርወይ” (kompetanse Norway) ኬድካ ኣንብብ። ኣብዚ ናይ ነፍስ-ወከፍ ደረጃ ሓጺር መግለጺ ስዒቡ ቀሪቡ ኣሎ።

  • A-1 (ሀ-1) ልሙዳት መዓልታውያን መግለጺታትን ኣዝዮም ቀለልቲ ምሉእ-ሓሳባትን ንምርዳእን ንምጥቃምን የኽእለካ።
  • A-2 (ሀ-2) ኣብ ልሙድ ኣከባቢ ኣብ ዝርከቡ ግብራውያን ዕማማትን ኣሰራርሓን ዝምልከቱ ዝርርባት ክትካፈል ትኽእል።
  • B-1-(ለ-1) ናይ ሓደ ሕልኽላኽ ጽሑፍ ቀንዲ ነጥብታት ወይ ኣብ ዓውዲ ትምህርትኻ ኣካዳሚያዊ ጽሑፋትን ዘተን ክትርዳእ ትኽእል።
  • C-1 (ሐ-1) ንዝያዳ ዝተሓላለኹ ትምህርታትን ስራሕን ዝጥለብ፡ ዝሰጎመ ደረጃ ብቕዓት ንምርዳእ ዘኽእል

ኣብ ሓደ ምምሕዳር ከተማ ምስ ሰፈርካ (ተቐመጥካ) ኣብቲ ናይ ሌላ መደብ ክትሳተፍ ዕድል ክትረክብ ኢኻ። ኣብኡ ድማ ብዛዕባ ቋንቋን ሕብረተ-ሰብን ስልጠና ትወሃብ። ኣብቲ “ሕብረተ-ሰብ” ዝብል ክፋል፡ ብዛዕባ ሰፈራን (ምንባር) መደብ ሌላን ከተንብብ ትኽእል። ከምኡ’ውን ገለ ካልኦት ብዛዕባ ኖርወጃዊ ስልጠናታት ቋንቋ ዝገልጹ ኣለዉ። ስዒቡ ዝርዝር ናይ ገለ ካብቶም ክርከቡ ዝኽእሉ ወፈያታት ይቐርብ፡

Osloskolen፣
Folkeuniversitetet፣
Caritas Norge፣
Alfaskolen፣
Lingu፣
Språkakademiet፣
Rød Kors

እንግሊዝ

-እዚ ናይ ቋንቋ እንግሊዝ ቅጥዒ ምስ ከም፡ TOEFL, IELTS, ፈተናታት Cambridge ESOL, The European language certificate (ኤውሮጳዊ ምስክር-ወረቐት ቋንቋ) ዝኣመሰሉ ፈተናታት ይመጣጠን። ሓደ ሰብ ነዞም ቅጥዕታት ቋንቋ ከማልእ ዝኽእል፡ ንኣብነት ኣብ እንግሊዝኛ ዲግሪ፡ ወይ እንግሊዝኛ ከም ቀንዲ ኣካል መደቡ ኣብ ዝኾነ ናይ ባቸለር (1ይ) ወይ ማስተርስ (2ይ) ዲግሪ፡ ወይ ኣብ ካልኣይ ደረጃ (ሰከንደሪ) ቤት-ትምህርቲ ሓደ ዓመት ዝተማህረ፡ ወይ ኣብ ሓደ እንሊዝኛ ዝቛንቋኡ ሃገር ዝለዓለ ደረጃ ትምህርቲ ከም ዝተማህረ፡ ሰነድ ብቕራብ ኢዩ።

Samordnaopptak

ናብ ላዕለዋይ ትምህርቲ ንምምዝጋብ ዝቐርቡ መመልከቲታት፡ ናይ ምምስራሕ ሓላፍነት ዝስከም ኣካል ወይ ክፍሊ “ኣወሃሃዲ ምዝገባ” ኢዩ። ኣብቲ መርበብ ኢንተርነት (ናይቲ ቤት-ትምህርቲ) መስርሒ መስመር ወይ ስም (ማለት bruker) ተጠቒምካ ብምእታው፡ ብመገዲ ኢንተርነት (online) ናይ ምዝገባ መመልከቲን፡ ከምኡ’ውን ኩሎም ኣድለይቲ ሰነዳትካን ከተቕርብ ትኽእል ኢኻ። ኣብ ኖርወይ ናብ ላዕለዋይ ትካል ትምህርቲ ንምምዝጋብ፡ ሓፈሻዊ ትምህርታዊ ብቕዓት፡ እኹል ፍልጠት ቋንቋታት ኖርወጅን እንግሊዝኛን፡ ግቡእ ሰነዳትን የድልየካ። (ኣብ ላዕሊ ዘለዉ ነጥብታት ርአ።)

ሓፈሻዊ ሓበሬታ ትምህርቲ 2019፡ (Studieoversikt 2019) ማለት፡ ናይቶም ኣብ 2019 ዓ/ም ዘለዉ ትምህርታትን፡ እንታይ ጠለባት ከኣ ኢዩ ተዳሊዩሎም ኣሎን፡ ከም ኣብነት ዝህብ ኢዩ።

ኮማዊ

ህይወት ኣብ ኖርወይ

ዘመናዊ ሕብረተ-ሰብ ኖርወይ ዝልለየሎም፡ ማሕበራዊ ድሕነት፡ ማዕርነትን ቁጠባዊ ርግኣትን ኢዮም። ማዕርነትን ሓደነትን ምስታ ማሕበረ-ውሕስነታዊት ዘመናዊት ሃገረ (ወልፈይር ስተይት) ኖርወይ ብቐረባ ዝተኣሳሰሩ ኢዮም። እዚ ማለት ጾታ፡ ጾታዊ መንነት፡ ዓሌትነት ወይ ስንክልና ብዘየገድስ፡ ኩሎም ዜጋታት ማዕረ መሰል ክወሓሰሎም ኣለዎ ማለት’ዩ። ኖርወይ ብር’ቋሕ ማዕርነት ጾታታትን ኩነታት መነብባሮን፡ (70% ካብ ደቂ-ኣንስትዮኣ ኣብ ስራሕ ስለዘለዋ)፡ ካብ መንጎ’ተን ዝበለጻ ሃገራት ተባሂላ ኢያ እትጽዋዕ።

ኖርወይ ባይቶኣዊ ደሞክራሲያዊ ስርዓት ዘለዋ፡ ቅርጺ መንግስታ ኣሃዱኣዊ (unitary) ቅዋማዊ ንግስነት ኢያ። ብሓጺሩ እዚ፡ ኣብ ቅዋም ዘለዉ ሓይሊን (ሓላፍነት) ስልጣንን፡ ብሃገር ደረጃ ኣብ መንጎ’ቲ መንግስታዊ ምምሕዳር (ፈጻሚ ኣካል)፡ ባይቶ (ሓጋጊ ኣካል)ን ኣብያተ-ፍርድን (ፈራዲ ኣካል) ዝተዘርግሐ’ዩ ማለት’ዩ። ናይ ኣውራጃን ምምሕዳር ከተማን  ዝህሉ ስልጣን፡ እቲ ሃ/ባይቶ ንከባቢያውያንን ንዞባውያንን ቤት-ጽሕፈታት፡ ብውክልና (ወይ ሕድሪ) ዝሃበን ስልጣን ጥራይ ኢዩ።

ኖርወይ ውክልናዊ ደሞክራሲ ኢያ ትኽተል። እዚ ማለት፡ ህዝቢ ኣብ ነፍስ-ወከፍ 4 ዓመት ኣብ ዝካየድ ሓፈሻዊ ምርጫ፡ ወከልቱ ናብ ሃ/ባይቶ፡ ናይ ቤት-ምኽሪ ኣውራጃን ምምሕዳር ከተማን ይመርጽ። ናይ ምምራጽ መሰል ኣድማሳዊ ኢዩ። ንሃ/ባይቶ ኣብ ዝግበር ምርጫ ንኽትሳተፍ (ከተድምጽ) ግድን ዕድመኻ 18 ዝመላእካን ዜግነት ኖርወይ ዘለካን ክትከውን ኣለካ። ኣብ ምርጫታት ኣውራጃን ምምሕዳር ከተማ ግን፡ ወጻእተኛታት ዜጋታት ክመርጹ ይእኽሉ። እዚኣቶም ቅድሚ መዓልቲ ምርጫ፡ ብውሑዱ ኣብ ኖርወይ ን3 ዓመታት ዝነበሩ (ዝተቐመጡ) ክኾኑ ኣለዎም። ኩሉ’ቲ ንኸድምጽ መሰል ዘለዎ ሰብ ኣብ ምርጫ ምስታፉ፡ ንምዕባለ ደሞክራሲ ኣገዳሲ ኢዩ። ኣብዚ ዝስዕብ፡ ብዛዕባ ምርጫታትን መሰል ምድማጽን ዝያዳ ሓበሬታ ኣለካ፡ ኣንብብ። (valg og stemmerett)

ኣውራጃታትን ምምሕዳር ከተማታትን (ንኡስ ዞባ)፡

ኖርወይ ኣብ 18 ኣውራጃታትን 422 ምምሕዳር ከተማታትን (ንኡስ ዞባ) ትምቀል። (ኣብዚ ቀረባ እዋን ግን ኖርወይ ዝወሓዳ ምምሕዳር ከተማታት (ንኡስ ዞባ) ክህልዋ ኢዩ።) ሓደ ቀሊል ናይ ጉግል (ኢንተርነት) ፍተሻ ጌርካ፡ ትነብረሉ ዘለኻ ኣድራሻ (ቦታኻ) ኣበየናይ ምምሕዳር ከተማን (ንኡስ ዞባ) ኣውራጃን ከምዘሎ (ከም ዝጥርነፍ) ኣብ ሓጺር ግዜ ክትፈልጥ ትኽእል ኢኻ። ብኸምዚ ኣብ ከባቢኻ እንታይ ይካየድ ከምዘሎ ክትፈልጥን፡ ነቲ ኣቐዲምና ዝጠቐስናዮ፡ ኣብ ከባቢኻ ዝፍጸም ዘሎ ከባቢያዊ ምርጫታት ክትከታተሎን ትኽእል። (færre kommuner)

ኣብ ኖርወይ ኣብ እትገብሮ ናይ ዳግመ-ጽንበራ ፕሮጀክት (ትልሚ)፡ ስድራ-ቤት ኣገዳሲ ቴማ ክኾነልካ ይኽእል ኢዩ። ንጉዳያት ምትእኽኻብ (ጽምበራ)-ስድራ-ቤት፡ ዝከታተል፡ ክ/ኢ (UDI) ኢዩ። እዚ ነዊሕን ኣህላኺን መስርሕ ክኸውን ይእኽል። ንኽሕግዘካ ድማ፡ በቲ ዝበለጸ ዝከኣል መገዲ፡ ነቶም ምስ ስድራ-ቤትካ ንኽትጽንበር ዘድልዩኻ ቀንዲ መሰረታውያን ጠለባት ኣብዚ ነቕርበልካ ኣለና።

መጀመርያ ምስ ስድራ-ቤት ምትእኽኻብ (ምጽንባር) ዕድል ዘለዎ ሕጋዊ ወረቐት መንበሪ (ጻንሖት)፡ ከም ናይ ምልክልኻል (ዕቚባ) ዝመስል ክህልወካ ኣዝዩ ዘየላቡ ኢዩ። ማሕበር ኖርወጃውያን ደለይቲ ዕቚባ፡ ማ/ኖ/ደ/ዕ፡ (Norsk Organisasjon for Asylsøkere (NOAS))፡ ኣብ ውሳኔታት ምድላይ ዕቚባ፡ ዳግመ-ምጽንባር ስድራ-ቤታትን ጥርዓናቱን ጉዳያትካ፡ ናጻ ሕጋዊ (ናይ ጠበቓ) ሓገዝ ክህበካ ይኽእል’ዩ። ከምኡ’ውን ካብ ካልኦት ውድባት ሓገዝን ምኽርን ክትሓትት ትኽእል ኢኻ፡ ንኣብነት፡ JussBuss፡ ወይ Selvhjelp for innvandrere og flyktninger (Seif).

ኩሎም ኣባላት ስድራኻ ኣይኮኑን መሰል ዳግመ-ምጽንባር ስድራ-ቤታት ዝምልከቶም። እዚ ንመጻምድቲኻ/ብጸይትኻ (በዓል/ቲ እንዳ)፡ ወይ ከኣ ትሕቲ 18 ዓመት ንዝዕድሚኦም ውላድካ ጥራይ ኢዩ ዝምልከት።

መታን ናይ ኣታዊታት ክፍሊት (ግዴታ) ከተወገድ፡ እቲ ንምጽንባር ስድራ-ቤት እተቕርቦ መመልከቲ፡ ኣብ ውሽጢ 6 ኣዋርሕ ናይቲ ኣብ ደብዳቤኻ ዘሎ ዕለት ምክልኻል (ዕቚባ) ኣብ ኖርወይ ክግበር ኣለዎ። እዚ ብመገዲ ኢንተርነት፡ ኣብ ናይ ክ/ኢ (UDI) በሪ ኢንተርነት (portal) ብምእታው ክግበር ይከኣል። ንዓኻ (ኣብ ኖርወይ ዘለኻ) ኣብ ውሽጢ 12 ኣዋርሕ ካብታ ናይ ውሳኔ ደብዳቤኻ ዝበጽሓትካ ዕለት፡ እቶም (ካብ ኖርወይ ወጻኢ ዘለዉ) ስድራ-ቤትካ ብኣካል ናብ ናይ ኖርወይ ኤምባሲ፡ ቆንሲሊያ ወይ ማእከል መመልከቲ ከይዶም፡ መመልከቲኦምን ኩሉ ኣድላዪ ሰነዳትን ከቕርቡ ኣለዎም።

Inntektskrav

Søknadsportal

ብዛዕባ ጉዳይካ ወይ ብዛዕባ እቲ ሕጋጋት ሕቶታት እንተደኣ ሃሊዩካ፡ በዚ ቁጽሪ + 47 23 35 16 00 ብቐጥታ ብቴለፎን ብምድዋል፡ ምስ ክፍሊ ኣገልግሎት ምኽሪ ክ/ኢ (UDI) ክትራኸብ ከምእትኽእል ዘክር።

ኣብ ኖርወይ ካብ ዘሎ ህዝቢ ፍርቁ፡ ኣብ ወለንታዊ ስራሕ ተዋፊሩ ይርከብ። ወለንታዊ ጻዕርታት ኣብ ውልቀ-ሰባት ጥራይ ዘይኮነስ እንተላይ ኣብ ሕብረተሰብ ጽልዋ ኣለዎም። ነቶም ንኻልኦት ንምሕጋዝ ግዜኦም ዘወፍዩ፡ ወለንታውነት ኣተባባዒ፡ መሃሪ፡ ብዝያዳ ድማ ኣዕጋቢ ክኸውን ይእኽል። ከምኡ’ውን ቋንቋ ኖርወይ ንምምሃርን ምስቶም ደቂ ከባቢ ዜጋታት ንምልላይ ሓደስቲ ኣዕሩኽ ንምፍጣርን ዝጠቅም መገዲ ክኸውን ይእኽል ኢዩ። ወለንታዊ ስራሕ እትሕተቶ ግዴታ (ጠለብ) ካብቲ ኣብ ምዱብ ስራሕ ዘሎ ዝተሓተ ኢዩ። ብማዕሪኡ’ውን ንናይ መጻኢ ተኽእሎ ምድላይ ስራሕ ብዙሕ ፍልጠት የቕስመካ ኢዩ።

ኣብ ኖርወይ ብዙሓት ናይ ወለንታዊ ስራሕ ውድባትን ልኡኻትን (ሚሽን) ኣለዉ። ኣብ ኖርወይ ብዙሓት ማእከላት ወለንታ ኣለዉ። ገለ ካብኣቶም ንኣብነት፡ ናይ ከባቢ ቦታ ኣኼባ ኮይኖም፡ ንጽቡቕ ሃዋህው ወለንታን ንጥፈታትን፡ ከምኡ’ውን ምስ ህዝቢ’ቲ ከባቢ ጽቡቕ ምውህሃድ ንምፍጣር ንውልቀ-ሰባትን ውድባትን ብሓባር ንኽሰርሑ ዝሕግዙ መላግቦታት ኢዮም። (frivillighetssentral)

“ካሪታስ” (Caritas) ሓደ ወለንታዊ ውድብ ኮይኑ፡ ንማሕበረ-ኮም (ህዝቢ) ስደተኛ ሓበሬታን ንጥፈታትን ንምቕራብ ይሰርሕ፡ ኣብ ንፉዓትን ውፉያትን ወለንተኛታት ድማ ይምርኮስ። ኣብዚ ዝስዕብ መርበብ ኢንተርነት፡ ናትና ወለንታዊ ዕማማትን ምዝገባን ክትረክብ ትእኽል፡ frivillig.no. ።

መብዛሕትኦም ናይ ወለንተኛታት ዕማማት ስራሕ፡ ኣብዚ መርበብ ኢንተርነት ክርከቡ ይእኽሉ፡ frivillig.no ። ብተወሳኺ፡ ነዚ ጉዳይ ኣብ ዝምልከቱ መርበባት ኢንተርነት ብምፍታሽ ክትረኽቡዎ ትእኽሉ። ወለንታዊ ስራሕ ገንዘብ ኣይክፈሎን ኢዩ። መልክዑ ድማ ዝተፈላለየ ኮይኑ፡ ከም ናይ ሓበሬታ፡ ስርዓተ-መርበብ፡ ናይ ስልጠና ስራሕን ካልእ መልክዓትን ይሕዝ። እንተድኣ፡ ወለንታዊ ስራሕ ምፍጻም፡ ንዓኻ ቅኑዕ (ግቡእ) ዲዩ ኣይኮነን ትጠራጠር (ትሓትት) ሃሊኻ፡ ፈለማ ኣጸቢቕካ ክትሓሰበሎም ዘለካ ነጥብታት አለዉ፣ ንሳቶም እንታይ ኢዩ ንዓኻ ዝስሕበካ፣ እቶም ዘገድሱኻ ወይ ዘሻቕሉኻ ጉዳያት እንታይ ኢዮም፣ እንታይ ዓይነታ ዕማማት ክትሰርሕ ትፈቱ ዝብሉ ኢዮም። ወለንታውነት ሓድሕዳዊ (ሓባራዊ) ስለዝኾነ ክትሰርሕ ከለኻ ደስ ኢሉካ ክትሕጎሰሉ (ከተስተማቕሮ) ኣገዳሲ ኢዩ። ኣብዚ፡ ናይ ቅድም ተሳተፍቲ ወለንታዊ ስራሕ ተመኩሮኦም ዘካፍሉሉ ቪድዮታት (ክሊፕ) ክትረክብ ኢኻ። (filmer av tidligerer frivillige)

ምስፋር፡ 

ነቶም ኣብ ኖርወይ ክነብሩ ፍቓድ ዝተዋህቡ (ዝተፈቕደሎም) ስደተኛታት፡ ንኽሰፍሩ (ክነብሩ) ክኣልዮምን ኣብ ሕብረተ-ሰብ ኖርወይ ንኽጽንበሩ ክሕግዞምን ዕማም ምምሕዳር ከተማ ኢዩ። ከም መምርሒ ኩሎም ስደተኛታት፡ ክፍሊ ኢሚግረሽን (UDI) ነቲ ናይ ዑቕባ ምምልካት ጉዳዮም ክሳብ ዝምስርሖ፡ ኣብ ማእከል (መደበር) ዕባት ይጸንሑ። እንተኾነ ግን ገሊኦም፡ ካብ ክ/ኢ (UDI) መልሲ (ውሳኔ) ክሳብ ዝመጾም ብውልቂ ክነብሩ ዝደልዩ ይእኽሉ ኢዮም። ግናኸ ገንዘባዊ ሓገዝ ኣይግበረሎምን’ዩ። ንሰበ-ስልጣን ኖርወይ ድማ ቅኑዕ ኣድራሻኦም ክሕብሮም ግዴታ ኣለዎም።

እቲ ናይ ዕቚባን መመልከቲኻ ተመስሪሑ ፍቓድ ተቐባልነት ምስ ረኸብካ፡ ንዓኻ እትነብረሉ ምምሕዳር ከተማ ዝረኽበልካ ኣካል፡ ክፍሊ ኢሚግረሽንን ጽንባረን ብዙሕነትን፡ ክ/ኢ/ጽ/ብ (Integrerings- og Mangfoldsdirektoratet, IMDI)፡ ኢዩ። ኣብ ኖርወይ መስርሕ ሰፈራ ነዊሕ ግዜ ክወስድ ይኽል’ዩ፡ ካብ ሰብ ናብ ሰብ ከኣ ይፈላለ ኢዩ። ዘይተመርዓዉ ትሕቲ-ዕድመ፡ ቆልዑ ዘለዉዎም ስድራ-ቤታትን ንቕልጡፍ ሰፈራ ቀዳምነት ስለዝወሃቦም፡ ምምሕዳር ከተማ ንኽዕደሎም ዝሓጸረ ግዜ ኢዮም ዝጽበዩ።

ኣየናይ ምምሕዳር ከተማ ንዓኻ ቅኑዕ (ዝሰማማዕ) ምዃኑ፡ ብኸመይ ይውሰን?

ስደተኛታት ኣብ ግዜ ምምስራሕ መመልከቲኦም ኣብ ዝነብሩሉ መደበር ዝርከቡ ሰራሕተኛታት፡ ነቲ ስደተኛ፡ ንጠለባቱ፡ ብቕዓቱን ካልእ ንዕኡ ዝምልከት ዝኾነ፡ ማለት ንናይ መጻኢ እዋን ህይወቱ ኣብ ኖርወይ ዘጠቓልል መጽናዕቲ ክጅምሩ ኢዮም።  እዚ መጽናዕቲ፡ ክፍሊ ኢሚግረሽንን ጽንባረን ብዙሕነትን- ክ/ኢ/ጽ/ብ ኣብ ዕማሙ፡ ንዓኻ ቅኑዕ ዝኾነ ምምሕዳር ከተማ ኣብ ምምራጽ ዝጥቀመሉ ኣገዳሲ መሳርሒ ኢዩ። እዚ ትካል ንኣብነት፡ እቲ ስደተኛ፡ ድሮ ኣብ ኖርወይ ዘለዉ ናይ ቀረባ ኣዝማድ ኣለዉዎዶ፡ ዝብል ኣብ ግምት የእቱ።

ክ/ኢ/ጽ/ብ ውሳኔ ሰፈራ ናይቲ ስደተኛ ምስ ገበረ፡ ነቲ ተወጢኑ ዘሎ ዕለት ሰፈራ ዘጠቓለለ ቅዳሕ ጽሑፍ ክዳሎ ኢዩ። ሓደ ዕድል ሰፈራ ጥራይ ኢዩ ዘሎካ፡ ብጥርዓን (ይግባይ) ክቕየር ድማ ኣይክእልን’ዩ። ስለዚ ንስኻ ኣብቲ መደበር ከለኻ፡ ኣብ ግዜ መጽናዕቲ ጉዳይካ፡ ነቶም ሰራሕተኛታት ኩሉ ኣድላዪ ድሕረ-ባይታዊ ሓበሬታኻ ክትህቦም ኣዝዩ ኣገዳሲ ኢዩ። ካልእ ኣማራጺ ዘለካ፡ ነቲ ክ/ኢ/ጽ/ብ ዝህበካ ቦታ ነጺግካ ኣብ ካልእ ቦታ ናይታ ሃገር ባዕልኻ መሪጽካ ክትሰፍር ትኽእል ኢኻ። ሳዕቤን ናይዚ ግን፡ ንስኻ ናይ ሌላ መደብን ካልእ ጥቕምታት ናይ ምርካብ መሰልካን ትስእን። ካብ ህዝቢ (መንግስቲ ኖርወይ) ዝኾነ ፋይናንሳዊ (ገንዘባዊ) ሓገዝ ከይረኸብካ ብናይ ገዛእ ርእስኻ ወጻኢታት ክትነብር ኣለካ። ኣብ መርበብ ኢንተርነት ናይዚ ትካል፡ ብዛዕባ ሰፈራ ዝያዳ ሓበሬታ ስለዘሎ፡ ኣብኡ ኣቲኻ ኣንብብ።

ኣብቲ ዝተወሰነልካ ምምሕዳር ከተማ ምስ ሰፈርካ፡ ዝወሃበካ መደብ ሌላ፡

ኣብቲ ምምሕዳር ከተማ ምስ ሰፈርካ፡ እቲ ቤት-ጽሕፈት ምምሕዳር ከተማ ክሳብ 2 ዓመት ዝበጽሕ መደብ ሌላ ከዳልወልካ ኢዩ። እዚ ንስደተኛታትን ካብ 18-55 ዕድመ ንዘለዉ ንዳግም-ምጽንባር ስድራ-ቤቶምን ዝወሃብ ወፈያ ኢዩ። መደብ ሌላ   ኣብ ቋንቋ ኖርወይን መሰረታውያ ብቕዓትን፡ ንማሕበራዊ ህይወት ኖርወይ ዘላልየካ ኣስተብህሎን፡ ኣብ ሞያዊ ዓለም ኖርወይ ንኽትሳተፍ ዘዳልወካን ፍልጠትን ዘጠቓለለ፡ መሰረታውያን ክእለታት መደብ የቕርበልካ። ኣብዚ ናይ ሌላ መደብ ከለኻ፡ ናይ (ሌላ) መበገሲ ደገፍ ይወሃበካ። እትረኽቦም ረብሓታት፡ ድርብ ናይቲ ልዕሊ 25 ዓመት ዝዕድሚኦም ተሳተፍቲ ዝረኽቡዎ መሰረታው ሃገራዊ ዓቐን (ገንዘብ) ኢዩ።

Introduksjonsprogram

Introduksjonsstønad

ዝለዓለ ደረጃ ትምህርቲ ዘለዎም ስደተኛታት፡ ኣብ ርእስ’ቲ ምስ ካልኦት ብማዕረ ዝለዓለ ትምህርቲ ንኽቕጽሉ ዘለዎም ዕድል፡ ካብ ዩኒቨርሲቲ ዝርከብ ፍሉይ ወፈያ ምርካብ’ዩ። (ብዛዕባ’ዚ ኣብቲ “ትምህርቲ፡” ዝብል ክፋል፡ ዝያዳ ሓበሬታ ረኺብካ ከተንብብ ትኽእል)።

Tilbud for flyktninger og innvandrere med høyere utdanning

ንኽትመሃርን ንኽትሰርሕን ጽቡቕ ክእለት (ምልከት) ቋንቋ ክህልወካ ኣገዳሲ ኢዩ። ስለዚ ብዝተኻእለ መጠን ቀልጢፍካ ቋንቋ ኖርወይ ምምሃር ክትጅምር ኣገዳሲ ኢዩ። ህዝቢ (መንግስቲ) ነቶም ካብ 16-67 ዕድመ ዘለዉን፡ ፍቓድ ዝረኸቡን፡ ስልጠና ቋንቋ ኖርወይን ማሕበራዊ ኣስተምህሮን (social studies) ክረኽቡ መሰል ግቡእን ይህቦም ኢዩ። ኣብ ኖርወይ ፍቓድ ዕቚባ ዝረኸቡ ሰባት፡ ከምቲ ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሰ፡ 2 ዓመት ኣብ ዝወስድ ናይ ሌላ መደብ ይኣት

ዋላ’ኳ መብዛሕትኦም እቶም ዕድላት (ወፈያታት) ነቶም ፍቓድ ምንባር ዝተዋህቦም እንተኾኑ፡ ንስኻ ጌና ንሕቶ ወይ መመልከቲ ዕቚባኻ መልሲ ውሳኔ እናተጸበኻ ከለኻን፡ ኣብቲ ነዊሕ ኣብ ማእከል (መደበር) ስደተኛታት ጻንሖትካን፡ ገለ ናይ ባዕለ-ምምሃር (ናይ ገዛእ ርእስኻ) ዕድላትን ንጥፈታትን ኣለዉኻ። እዚኣቶም ኣብ ከባቢኻ ብዝርከቡ ወለንታዊ ውድባት ዝተወደቡ ኢዮም። ከምኡ’ውን ቋንቋ ንኽትመሃር ዝሕግዙኻ ክትኣትዎም እትኽእል መርበባት ኢንተርነት ኣለዉ።

ኣብ ኖርወይ ንእኹላት (ዓበይቲ) ስደተኛታት፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ደረጃታት ስልጠናታት ቋንቋ ኖርወይ ዘቕርቡ ብዙሓት ቦታታት ኣለዉ። ኣብ ኦስሎ ብመዓልቲ (ቀትሪ) ኮነ ምሸት ስልጠናታት ቋንቋ ኖርወይ ዝሃባ ሓያሎ ኣብያተ-ትምህርቲ ወይ ውድባት ኣለዋ። ሰባት ነቶም ኣብ ገለ ቦታታት ኖርወይ ዘለዉ፡ ናጻ “ብኣካል (መጺእካ)፡ ዝውሰዱ ስልጠናታት ቋንቋ ኖርወይ ክጥቀመሎም ይኽእሉ ኢዮም። ሓደ ካብኦም ንኣብነት፡ Caritas፡ ከምዚ ዝበለ ብኣካል ዝውሰድ ናጻ ሰሙናዊ ስልጠና ቋንቋ ኖርወይ፡ ከምኡ’ውን ካፈ ማሕበራዊ ቋንቋ ኣሎ።

ካብ መስከረም 1፡ 2018 ጀሚሩ እተን ምምሕዳር ከተማታት ነቶም ኣብ መደበር ስደተኛታት ዝነብሩን፡ ብዛዕባ መንበሪ ናይ መወዳእታ ውሳኔ ዘይተዋህቡ (ዘወሰዱ)፡ ልዕሊ 16 ዓመት ዕድመ ዘለዎም ደለይቲ ዕቚባ፡ ብዛዕባ ቋንቋ ኖርወይን፡ ክብርታትን ባህልን ስልጠና ክህቡ ኢዮም። ዝያዳ ሓበሬታ ንምርካብ፡ ኣብ ቤት-ጽሕፈት ማእከል ዕቚባ ስደተኛታት፡ ምስ ዘለዉ ሰራሕተኛታት ተራኸብ።

መሰላት ጥዕና፡

ከም ስደተኛ ወይ ሓታቲ ዕቚባ መጠን፡ ንኣካላዊን ኣእምሮኣውን ሕማማትን ግድላት ዓጻፍራስ (ድራግን ኣልኮሀልን) ብዝምልከት ክንክን ጥዕና ናይ ምርካብ መሰል ኣለካ። ናይ ኣድላዪ ክንክን ጥዕና ስኒ’ውን መሰል ኣለካ። እዚ ፈለማ ኣብ ኖርወይ መጺእካ ናይ ዕቚባ፡ ስደተኛ ወይ ዳግመ-ጽንበራ ስራድ-ቤት መመልከቲ ካብ ዘቕረብካሉ ዕለት ጀሚሩ ይምልከተካ።

ኩሎም ትሕቲ 18 ዓመት ዕድመ ዘለዎምን ኣብ ኖርወይ ዝነብሩን፡ ናይ ጥዕናዊ ክንክንን ኣገልግሎትን መሰል ኣለዎም። ጥኑሳት ቅድምን ድሕርን ወሊድ፡ መሰል ኣድላዪ ክንክን ጥዕና ኣለወን። ከምኡ’ውን ኣብ ግዜ ሕርስን ድሕሪኡን፡ ብሓኪም ወይ ብመሕረሲ/ት ናይ ምክትታልን ክንክን ጥዕናን፡ ከምኡ’ውን ኣብ ሆስፒታል ክወልዳ መሰል ኣለወን። ዘይተደልየ ጥንሲ እንተደኣ ኣለወን ድማ፡ ነቲ ጥንሲ ክንጽልኦ (ከስድድኦ) መሰል ኣለወን።

እንተድኣ ሕቶ ዕቚባ መመልከቲኻ፡ ንመጨረሻ እዋን ተነጺጉ፡ ወይ ኣብ ኖርወይ ብሕጊ ትነብር ዘይሃሊኻ፡ ህጹጽ ወይ ኣዝዩ ኣገዳሲ ዝኾነ ክንክን ጥዕና ጥራይ ኢዩ ክትረክብ መሰል ዘለካ። ንህይወትካ ህጹጽ ዝኾነ ጥዕናዊ ሽግር እንተለካ፡ ናብ ቁጽሪ ቴለፎን 113 ደውል፡ ኣብ ኖርወይ ዝርከብ ናይ ህጹጽ ሕክምና ቦታ (ሆስፒታል) ቁጽሪ፡ 116 117 ኢዩ።

Fastlege

ሓፈሻዊ ሓኪም (GP)(ቀዋሚ ሓኪም) ምስ ሓመምካ ንኽትሕከም ወይ ንኸተማኽሮ እትኸዶ ናትካ ውልቃዊ (ዝተመደበልካ) ሓኪም ኢዩ። ኣብ ኖርወይ ኩሎም ኣብ ምምሕዳር ከተማ ዝተመዝገቡ፡ ሓኪም ናይ ምህላው መሰል ኣለዎም። ንስኻ ከም ሓታቲ ዕቚባ መጠን፡ እንተድኣ ዲ-ቁጽሪ (D-number) ዝበሃል፡ ናይ መንነት ወረቐት (መለለዪ)፡ ከምኡ’ውን ምዱብ ዕለት ልደትን ቁጽሪን ማሕበራዊ ድሕነትን (social security) ዘለዎ ሰነድ ሒዝካ፡ መሰል ሓኪም ኣለካ።

ሓኪም ስኒ፡

ከም ደላዪ ዕቚባ መጠን፡ ኣብቲ ግዜ መስርሕ ናይ ዕቚባ መመልከቲኻን ወይ ፍቓድ እንተተዋሂቡካን፡ እንተድኣ ሓሚምካ፡ ኣድላዪ ዝኾነ ኣገልግሎት ክንክን ጥዕና ስኒ ንምርካብ መሰል ኣለካ። ብዛዕባ ኣብ ከባቢኻ ዘለዉ ሓካይም ስኒ ንምፍላጥ፡ ኣብ መደበርካ ምስ ዘለዉ ኣባላት ቤት-ጽሕፈት ወይ ሞያውያን ክንክን ጥዕና ተራኺብካ ሕተቶም። (nødvendig tannhelsetjenester)

ክፍሊት ንኣገልግሎት ጥዕናን ሓኪም ስኒን፡

ከም ሓደ እኹል (ዓቢ) ሰብ መጠን፡ ንሕክምናኻ፡ ካብቲ ናትካ ሕክምናዊ ብጽሒት ዝውሰድ፡ ተቖራጺ (ካብ 150-200 ኖርወጃዊ ክሮና) ክትከፍል ኣለካ። ኣብ ሆስፒታል ምስ እትድቅስ ናይ ሆስፒታልን መደቅስን ኣብኡ ዝግበረልካ ሕክምናን ኣይትኸፍልን ኢኻ።

ንሕክምና ስኒ ዝግበረልካ ወጻኢታት ኣበየናይ መደበር ኣለኻ፡ ማለት ኣብ ስሩዕ ዲዩ ወይ ግዝያዊ መሰጋገሪ (ትራንሲት)፡ ኣብ ዝብል ይምርኮስ። ኣብ ግዝያዊ መሰጋገሪ መደበር እንተሃሊኻ፡ ክ/ኢ (UDI) ነቲ ኣድላዪ ወጻኢታትካን ዝኾነ ምስቲ ህጹጽ ሕክምና ዝተተሓሓዘ ናይ መጎዓዝያን ናይ ተርጎምትን ወጻኢታት ክሽፍነልካ ኢዩ። ኣብ ሓደ ንቡር (ስሩዕ) መደበር ትነብር እንተሃሊኻ ድማ፡ ከም ሓፈሻዊ ሕጊ ንዝኾነ ናይ ሕክምና ስንን ናይ ተርጎምትን ወጻኢታት ባዕልኻ ክትሽፍኖ ኣለካ። እዋናዊ ዝኾነ ሓበሬታ ንምርካብ፡ ኣብ መደበርካ ምስ ዘለዉ ኣባላት ቤት-ጽሕፈት ተራኺብካ ሕተቶም።

ትሕቲ 16 ዕድሚኦም ቆልዑ፡ ንሓኪም ብተቖራጺ፡ ሕክምናዊ ክፍሊት ኣይከፍሉን ኢዮም። 18 ዕድመ ክሳብ ዝበጽሑ ሕክምና ስኒ ብናጻ ኢዩ። ናይ ስኒ ምትዕርራይ ግን ናጻ ኣይኮነን። ጥኑሳት፡ ቅድምን ድሕርን ሕርሲ ናጻ ሕክምናዊ ክንክን ይረኽባ። ከምኡ’ውን እታ ጥንስቲ ኣብ ግዜ ወሊድ ኣብ ሆስፒታል ገንዘብ ኣይትኸፍልን ኢያ።

ንዘቕረብካዮ ናይ ዕቚባ መመልከቲ ናይ ኣሉታ (ንጽገት) መልሲ እንተተዋሂቡካ፡ እቲ ሓፈሻዊ ሕጊ፡ ኣብ ሆስፒታል ንዝግበረልካ ወጻኢታት ጥዕናዊ ኣገልግሎት፡ ብዘይካ ህጹጽ እዋናዊ ሕክምናዊ ሓገዝ፡ ካልእ ኩሉ ባዕልኻ ክትከፍሎ ኣለካ፡ ይብል። እዚ ንግዜ ወሊድ (ንጥንስቲ) እውን ይምልከት። ኣብ ኩሉ ዓይነት መደበራት ስደተኛታት ዘለዉ ነበርቲ፡ ናብ ክ/ኢ UDI መመልከቲ ኣቕሪቦም ነዞም ዝተጠቕሱ ተወሰኽቲ ክፍሊታት ኣብ ምግባር ክሕገዙ፡ ክሓቱ ዕድል (መሰል) ኣለዎም። እዚ ንፍሉያት ጉዳያት (ኣጋጣሚታት) ስለዝምልከት፡ ብቐጥታ ናብቲ ትካል መመልከቲ ክቐርብ ይግባእ። ምስቶም ኣብ ቤት-ጽሕፈት መደበርካ ዘለዉ ሰራሕተኛታትን ሞያውያን ጥዕናን ተራኺብካ፡ ኣብቲ መስርሕ ምምላእ ቅጥዒ መመልከቲ ክሕግዙኻ ሕተቶም።

ስሩዕ ጥዕናዊ ምክትታል፡

ነቶም ኣገልግሎት ጥዕና ክትራኸቦም ከለኻ፡ እቶም ኣብኡ ዝሰርሑ ሞያውያን ንዘለካ ቋንቋዊ ጸገም ፈቲሖም (ወይ ሰጊሮም) ነቲ ርኽክብካ ከሳልጡዎ ይግባእ። ብ ቛንቋ ዓድኻ ክትጥቀም ምስ እትደሊ፡ እቶም ሞያውያን ተርጓማይ ክእዝዙልካ ይግባእ። እቲ ተርጓማይን ሞያዊ ኣገልጋሊ ጥዕናን (ሓኪም) ምስጢርካ ናይ ምዕቃብ ሓላፍነት ኣለዎም። ከም ሓፈሻዊ ሕጊ፡ ንሳቶም ንዝኾነ ካባኻ ዝረኽቡዎ (ዝሰምዕዎ) ጥዕናዊ ሓበሬታ፡ ብዘይ ፍቓድካ ንኻልእ ኣካል ክገልጹ ኣይክእሉን ኢዮም።